Eric Balemans gaat nu aan de slag als formateur.
Eric Balemans gaat nu aan de slag als formateur.

Informateur Eric Balemans verder als formateur

Algemeen Algemeen

door Guus Geebel

Op initiatief van fractievoorzitter Theo Aalbers van de ChristenUnie en gesteund door bijna alle fracties werd donderdag 17 mei in een extra gemeenteraadsvergadering de eindrapportage van informateur Eric Balemans besproken. Balemans lichtte zijn werkwijze toe en ging in op de vragen en opmerkingen van de fracties. Wethouder Ebbe Rost van Tonningen trekt in een kort statement zijn kandidatuur voor het wethouderschap in een nieuw college in.

Bijna alle fracties complimenteren de informateur met de snelheid en gedegenheid waarmee het eindrapport werd geleverd. Hij ontving de informatieopdracht op 1 mei van de VVD, na het mislukken van de formatieopdracht van Rudi Boekhoven. Theo Aalbers gaat in op een aantal uitgangspunten die Balemans in de eerste ronde met alle partijen duidelijk naar voren zag komen. 'In de twee ronde komt de informateur tot de conclusie dat GroenLinks, D66, CDA en Beter De Bilt de enige combinatie is met een meerderheid en dat zij aangaven een coalitie wel te zien zitten. Het gaat eigenlijk om het voortzetten van de oude coalitie waar GroenLinks twee zetels gewonnen heeft en die gebruikt om twee verliezers overeind te houden. De oude man die verder gaat op twee krukken.' Jette Muijsson (Beter De Bilt) onderschrijft de conclusie dat de formatie door moet gaan met de huidige vier partijen, maar is blij met het gesprek waarbij de VVD aanschoof. Johan Slootweg (SGP) vindt het beschamend dat twee maanden na de verkiezingen nog geen letter op papier staat en we terug bij af zijn. 'Er liggen enorme vraagstukken als het gaat om woningbouw en mobiliteit.' De SGP wil in het college niet meer dan 3,5 fte zien. Han IJssennagger (Bilts Belang) valt het op dat acht harde punten in strijd zijn met het advies van de informateur.

Daadkracht
Werner de Groot (CDA): 'Er is behoefte aan een sterk bestuur dat ook in staat is de positie van De Bilt in de regio substantieel te versterken.' Krischan Hagedoorn (PvdA) complimenteert Balemans met zijn werk, maar niet met het advies zelf, dat lijkt in te gaan tegen de constateringen van de informateur zelf. Menno Boer (SP) sluit zich daarbij aan. Het resultaat van de afgelopen vier jaar noemt hij mager. 'Een geforceerd zwembad en geen sociale woningbouw.' Kristel Brekelmans betreurt dat Forza als winnaar niet werd uitgenodigd voor een tweede gesprek, terwijl in het verslag van informateur Balemans staat dat de verkiezingsuitslag zijn vertaling moet krijgen in de samenstelling van een nieuw college. Ze zegt bereid te zijn constructief aan te schuiven. Henk Zandvliet (GroenLinks) was ook verbaasd met het advies van de informateur om de oude coalitie door te laten gaan. Zijn partij wilde komen tot een wat ruimere meerderheid dan 14-13. Hij vraagt de informateur of hij een vijf partijen combinatie heeft overwogen. Donja Hoevers (D66) is bereid stappen te zetten en bestuursverantwoordelijkheid te nemen. Fred van Lemmen (VVD) stelt dat het eindrapport van Balemans de resultante is van hoe de partijen erin zitten. 'We zijn aangeschoven om recht te doen aan de verkiezingsuitslag. We zullen ervoor waken dat daadkracht en resultaatgerichtheid tot hun recht komen.'

Bestuurscultuur
Informateur Eric Balemans beantwoordt met zoveel mogelijk transparantie de gestelde vragen. 'Ik ben op 1 mei gevraagd als informateur en heb eerst een verkennend gesprek gevoerd met alle fracties. Daaruit kwam een aantal constateringen gebaseerd op uitspraken die tijdens die gesprekken zijn gedaan.' Hij heeft ook gesproken over de bestuurscultuur en adviseert dit onderwerp de komende tijd goed tegen het licht te houden. Balemans zegt dat de gesprekken openhartig naar hem toe waren. 'Ik heb ook een aantal scherpe vragen gesteld om te kijken waar ruimte zit. Dat heeft ertoe geleid dat ik zes partijen heb uitgenodigd voor een tweede ronde. Duidelijk werd dat de niet uitgenodigde partijen naar grote waarschijnlijkheid geen onderdeel zouden worden van een potentiële coalitie naar de toekomst toe.' Hij begrijpt de gevoelens bij Forza. 'Maar er was bij de eerste gesprekken geen combinatie mogelijk waar die partij een onderdeel van was. Op basis van die informatie is de partij niet uitgenodigd.' Hij heeft bewust niet geadviseerd voor een minderheidscoalitie. 'Ik ken in de Nederlandse geschiedenis één minderheidscoalitie en die heeft het niet goed gedaan.'

Formateur
Balemans heeft bij de tweede gesprekken een aantal constateringen gedaan. Op basis van de eerste gesprekken is er geen combinatie mogelijk. 'In de tweede ronde heb ik de bereidheid gevraagd partijstandpunten los te laten, coalitiegenoten of andere partijen los te laten en om mensen los te laten. Dat deed ik om te kijken waar er ruimte is. Zo zijn combinaties op tafel gekomen. In de gesprekken ging iedereen uit van vier partijen. Als je de optelsom van al die plaatjes maakt, bleek er maar één combinatie mogelijk en dat was voortzetting van de huidige coalitie. Of die stabiel is weet ik niet, wel dat die de afgelopen twee jaar stabiel was. Ik heb aangegeven wat ik heb geconstateerd en wat op dat moment de enige mogelijkheid was. Ik heb daarna gezien dat partijen hun verantwoordelijkheid hebben genomen om verder te gaan kijken. Dat heeft ertoe geleid dat ik gevraagd ben formateur te worden voor de volgende ronde en daar heb ik positief op gereageerd.'