Over het monument Jan Steenlaan is weinig bekend

door Henk van de Bunt

In het artikel 'Zoet is de oorlog voor wie hem niet heeft meegemaakt' (De Vierklank van 26 april) staat een foto van het herdenkingsmonument, dat een aantal jaren na het einde van Wereldoorlog II stond op de hoek van de Jan Steenlaan en de Soestdijkseweg Noord. In het onderschrift (bij de foto) wordt vermeld, dat de Historische Kring De Bilt er niet in is geslaagd was iets over de achtergrond te weten te komen. Wij komen in contact hierover met de heer Ben de Wolf uit Bilthoven:

'Wat de achtergrond betreft slaat dit alleen op het monument en niet op de foto. Deze foto werd enige tijd na de oorlog gemaakt door mijn moeder mevrouw E. de Wolf - Resch. Mijn vader had een fotozaak op de Soestdijkseweg-Noord waar hij zich, naast het normale fotowerk, ook bezig hield met het vervalsen van persoonsbewijzen e.d. In januari 1945 werd hij gefusilleerd en mijn moeder verbleef een drietal maanden in de gevangenis. Direct nadat wij bij het einde van de oorlog weer in ons, geheel leeggeroofde, huis waren teruggekomen is zij begonnen de fotozaak weer op te bouwen. Lange tijd was dit de enige fotozaak in Bilthoven. Onbekend is of zij de foto op eigen initiatief dan wel in opdracht heeft gemaakt'.

Monument
In de Biltse Grift ((tijdschrift van de Biltse Historische Kring) van april 1995 schrijft Ernest Schuler: 'De Bilt heeft meer gedenktekens gekend dan die bij Jagtlust. Zo heeft er een kruis (onthuld op 18 september 1945 red. ) gestaan op de hoek van de Soestdijkseweg en de Jan Steenlaan'. Het was het eerste oorlogsmonument in de gemeente. 'Op nog enkele plaatsen in de gemeente schijnen zich kort na de oorlog herdenkingstekens bevonden te hebben, geplaatst door nabestaanden van omgekomenen. Ook kennen vele bedrijven en instellingen gedenkstenen voor omgekomen personeelsleden'.

De Groen van Prinstererschool in De Bilt heeft het oorlogsmonument bij gemeentehuis Jagtlust (al jaren) geadopteerd. Leerlingen van groep 8 ontsteken bij het monument tijdens de dodenherdenking op 4 mei altijd het herdenkingsvuur. Aan het eind van een schooljaar dragen zij die taak over aan groep 7 (de komende groep 8). Tijdens de overdrachtsbijeenkomst in 2017 vertelde de heer de Wolf ook het verhaal over zijn vader, die in de oorlog thuis in Bilthoven was ondergedoken op zolder: 'Hij zat in het verzet en kon als fotograaf heel goed identiteitsbewijzen vervalsen. Op een gegeven moment zag ik een Duitse soldaat met een geweer bij de keukendeur staan en toen mijn moeder opendeed kwamen er meerdere soldaten binnen. Het was een overval waarbij een verzetsman die in ons huis op bezoek kwam in paniek een Duitser dood schoot. Die viel met een gat in zijn hoofd dood voor mijn voeten neer.'

Zeven
Ben de Wolf was toen zeven en hij mocht in die tijd niet zeggen dat het zijn vader was, maar dat waren ze door verraad al te weten gekomen. Zijn vader en moeder werden weggevoerd. In de Biltse Grift van juni 2005 schrijft Hans Brugman hierover: 'Een andere verzetsactie was het maken van valse persoonsbewijzen door de fotograaf Salomon de Wolf. Tijdens een inval door de SD in zijn woning aan de Soestdijkseweg 353 op 16 januari 1945, ontstond een vuurgevecht waarbij een of twee Duitsers werden gedood. Een week later werden acht mannen vanuit de gevangenis aan het Wolvenplein naar de tuin van het betreffende pand gevoerd en daar ter plekke doodgeschoten. Het betrof twee verzetsmensen waaronder De Wolf en zes zwarthandelaren'.

Namen
Ben de Wolf: 'De naam van mijn vader, die 35 jaar werd, staat op het oorlogsmonument bij Jagtlust. Alle namen, die erop vermeld staan zijn H.J. van Aalderen, M. Balk, P.J. ter Beek, A.P.M. Fauchney, A.J. van Ginkel, M.J. Groen, J.G.A. van Medenbach de Rooij, J. Sickenga, H.J.H. van Tarel, J.W. Vermaak, S. de Wolf. En nog even over het eerder genoemde monument aan de Jan Steenlaan: Over de achtergrond van de foto is inderdaad niet voldoende bekend maar de maakster was mijn moeder'. Toen bekend werd, dat er een boek zou uit komen over 100 jaar Bilthoven, heb ik deze foto ter beschikking gesteld aan de redacteuren van dit boek'.