125 jaar Rooms Katholieke gemeenschap De Bilt

door Rob Klaassen

Op 26 juli 1893 vond de eerste steenlegging plaats voor de bouw van een kerk op het plein dat nu voor de huidige Michaëlkerk ligt. De parochie bestaat dit jaar 125 jaar. Er zullen daarom vanaf mei een groot aantal feestelijkheden gaan plaatsvinden om dit heugelijke feit te vieren.

Tot het voorjaar van 1894 moesten de ca 300 parochianen uit De Bilt naar de O.L.V.- ten- Hemelopnemingkerk in Utrecht gaan. Er werd in 1893 een bunder, ofwel 1 ha grond, aangekocht op de huidige locatie van de Michaëlkerk voor 7.000 gulden. Deze plek viel net buiten het grondgebied van de president/kerkvoogd van de N.H. kerk aan de Dorpsstraat, baron Van Boetzelaer. Hij wilde niets te maken hebben met een Rooms-Katholieke kerk en wilde beslist ook geen grond van zijn landgoed Arenberg verkopen om er een Rooms Katholieke kerk op te bouwen. Hij wilde er ook van zijn woonhuis Sandwijck niet op uitkijken. Door een bomenrij langs de Kerklaan aan de rand van het Van Boetzelaerpark aan te leggen, werd zo deze 'paapse kerk' aan het zicht onttrokken. Deze bomenrij staat er nog altijd. Bij schenking van het Van Boetzelaerpark aan de bevolking van De Bilt in 1931 heeft de baron bedongen dat deze bomenrij nooit verwijderd mag worden. De financiering voor de kerk werd gedaan door mevrouw Wed. W. Franken-Remmers uit Rotterdam. Haar broer werd de eerste pastoor van de Michaëlkerk. Op 22 februari 1894 werd de kerk in gebruik genomen. Ze bood plaats aan 200 mensen.

Door de gelijkstelling van het bijzonder en openbaar onderwijs in 1920, werd er naast de kerk in december 1921 een schoolgebouw met 3 lokalen gerealiseerd. Door de toeloop van leerlingen werd deze school in 1928 nog eens met 2 lokalen uitgebreid.

Nieuwbouw Michaëlkerk
Doordat de bevolking van De Bilt groeide en daarmee ook het aantal Rooms-Katholieken, was de kerk al snel te klein. Om ervoor te zorgen dat alle parochianen toch aan de mis konden deelnemen werd die in de jaren '30 maar liefst zesmaal per zondag een mis gehouden. Vandaar dat er plannen werden ontwikkeld om te komen tot een groter kerkgebouw. In 1938 was een plan gereed en goedgekeurd dat voorzag in de bouw van een nieuwe kerk die ruimte bood aan 800 mensen. Een 36 meter hoge toren vormde een in 't oog springend onderdeel van deze nieuwe kerk. Op deze wijze kon dan weer met twee missen per zondag worden volstaan. Echter, het betrof plannen in 1938. Kort na de presentatie van deze bouwplannen werd de mobilisatie afgekondigd en brak de Tweede Wereldoorlog uit. Gevolg was dat de reeds verleende bouwvergunning werd ingetrokken. De reden hiervoor was, dat de geplande kerk in de verboden strook van de verdedigingswerken, het schootsveld, bij Fort De Bilt lag. Na de Tweede Wereldoorlog moesten de fraaie plannen om financiële redenen sterk worden bijgesteld. Als eerste sneuvelde de geplande 36 m hoge toren. Pas in 1953 kon een nieuwe Michaëlkerk met 688 zitplaatsen worden aanbesteed en werd de oude kerk uit 1894 afgebroken. In augustus 1955 was deze nieuwe Michaëlkerk gereed.

Verdere kerkenbouw
Doordat De Bilt en Bilthoven sterk uitbreidden en dus de bevolking toenam, moesten er ook nieuwe kerkgebouwen komen. Zo werd in 1926 in Bilthoven-Noord de Onze Lieve Vrouwekerk gesticht. De parochianen gingen tot die tijd deels in Soesterberg en deels naar de Michaëlkerk in De Bilt ter kerke. Bovendien kwam er in 1963 nog een kerkgebouw bij, namelijk de Sint Laurentiuskerk in de wijk Brandenburg in Bilthoven.

Deconfessionalisering
De grote democratiseringsgolf, die in 1968 West-Europa en de Verenigde Staten overspoelde, had onder meer tot gevolg dat er een proces van deconfessionalisering ontstond. Veel mensen wendden zich van de kerk af. Veel kerken stroomden leeg. Voor de Rooms-Katholieke kerken in De Bilt en Bilthoven had dit tot gevolg dat kerken of te groot of overbodig werden. In de Michaëlkerk werden in 2004 een aantal banken uit de kerk verwijderd. Het aantal zitplaatsen werd teruggebracht naar 444. In 2004 fuseerde de Michaëlparochie met de Laurentiusparochie, wat tot gevolg had dat de parochie vanaf die tijd de H.H. Michaël- en- Laurensparochie heette. Vanaf 2006 werden in de Laurentiuskerk geen diensten meer gehouden en in 2014 werd de kerk gesloopt. Vanaf 2011 is de Michaël - Laurensparochie samen met acht andere kerken in de regio onderdeel geworden van HH. Martha en Mariaparochie.

Viering
Twee vrijwilligers, die mede de feestelijkheden voorbereiden zijn Wim Elsing en Mieke Hesp. Het thema dat de projectgroep heeft gekozen bij deze feestelijkheden luidt: verleden, heden en toekomst: 'We willen graag bij deze feestelijkheden ons verleden naar boven halen, laten zien wat we nu doen en ook wat wij in de toekomst met onze parochie nog hopen te bereiken. Wie zijn verleden niet kent, zal ook geen toekomst hebben. Op 3 juni, de eerste communiezondag, wordt er met de feestelijkheden gestart. Daarna willen we rond half september op de zaterdag een vrijwilliger-dag organiseren. Op de zondag erna hebben wij een viering, waarbij zoveel mogelijk alle priesters worden gevraagd die in de loop van de tijd werkzaam zijn geweest bij de Michaël- of Laurensparochie. Op 11 november is er een viering gepland met het jongerenkoor uit de '70-er en '80-er jaren. Dit alles zal geschieden onder leiding van Ignaas de Jong met z'n combo. De voorganger bij deze bijeenkomst zal de Franciscaner Loek Bosch zijn. Op 8 december zal het Algemeen Zangkoor Maartensdijk de Misa Creola uitvoeren, terwijl eind december een concert plaatsvindt door het Ecclesiakoor.

De afsluiting van dit feestelijk jaar is in april/mei 2019 gepland. Het is de bedoeling dat wij onze feestelijkheden vooral samen met de parochianen, belangstellenden en omwonenden vieren.