De Geesina draait weer

door Henk van de Bunt

Na een uitvoerige en kostbare restauratie is de historische korenmolen Geesina aan de Ruigenhoeksedijk te Groenekan weer maalvaardig. Dat feestelijke moment werd zaterdag 7 april onderstreept met muziek, toespraken en het lichten van de vang.

Burgemeester Sjoerd Potters ging allereerst in op de functie van het erfgoed molen: 'Al eeuwen gebruiken wij de wind, welke hier veelal waait, om polders droog te houden, om graan te malen en bij meerdere processen. In het begin van de 20^ste eeuw leek de komst van elektriciteit een bedreiging voor de molen; veel molens werden er gesloopt. En sinds de jaren '80 van de vorige eeuw groeit de urgentie van een energietransitie. Wij hebben nu oud en nieuw erfgoed in de vorm van windmolens en windturbines. Van de wind hoeven wij ook geen afscheid te nemen zoals van het gas'.

Voor de wind
Het ging volgens Potters niet elke molen in het land voor de wind: 'Ook op de Geesina is dit spreekwoord zeker van toepassing'. Potters wees vervolgens op de geschiedenis van de molen: 'De molen werd oorspronkelijk De Groene Kan genoemd. Rond 1930 raakte hij buiten bedrijf vanwege een bedrijfsverhuizing naar De Bilt, maar in 1939 liet Schuurman een omvangrijk herstel uitvoeren omdat het bedrijf weer naar Groenekan terugkwam. Deze restauratie was mogelijk dankzij de spaarzaamheid van zijn vrouw. Daarom werd de molen omgedoopt van De Groene Kan in Geesina'. Potters vertelde blij te worden van die mooie verhalen rond de molen, zeker wanneer deze uiteindelijk leiden tot het prachtige resultaat, zoals ook nu weer deze restauratie. Hij sloot af met het op de Geesina sterk betrekking hebbende gezegde: 'Er is meer dan de molen in het woud'.(Er is iets bijzonders gebeurd).

Restauraties
Het was niet de eerste restauratie van de Geesina; in 1968 werd de Geesina gerestaureerd voor in totaal 72.000 gulden. Deze restauratie was op zich vrij bijzonder, omdat in die tijd molens voornamelijk als stilstaand monument gerestaureerd werden. Alleen een aantal poldermolens in Utrecht was in die tijd nog in bedrijf. De eigenaar moest de restauratie van het wiekenkruis en het gehele interieur, zo'n 35.000 gulden, zelf betalen en om die reden zag de buitenzijde van de molen er daarna netjes verzorgd uit, maar was de binnenzijde erg ruw afgewerkt. Hoewel deze restauratie slechts één van de in totaal 3 restauraties is geweest, werd deze toch vereeuwigd op de kap van de Geesina, waar nu het jaartal 1968 naast dat van 1853 prijkt. Begin jaren '90 van de vorige eeuw was de molen weer aardig in verval geraakt. Het lukte de familie Schuurman niet om een nieuwe restauratie rond te krijgen. In afwachting van betere tijden werden eind 1994 de roeden en de lange spruit uit de molen gehaald. In juni 1998 is de molen overgegaan naar Stichting de Utrechtse Molens. In augustus 2000 geeft die stichting het startsein voor de restauratie. In het kader daarvan werd op 30 januari 2001 de kap van de molen gehaald. In 2001 werd de restauratie van de stenen romp afgerond, maar verder kwam het niet vanwege financiële problemen. Kort daarna gaat de stichting failliet en in 2005 gaat het beheer van de Utrechtse Molens, waaronder de Geesina over naar de Stichting Het Utrechts Landschap.

Anderen
Directeur-rentmeester Saskia van Dockum van het Utrechts Landschap ging vervolgens het rijtje betrokken na; 'De stenen romp is in 2017 voor een deel afgebroken en opnieuw opgemetseld. Speciaal voor de restauratie zijn 42.000 IJsselsteentjes gebakken door een steenfabriek. Vanaf mei 2017 hebben twee metselaars stug doorgewerkt om het gat met de 42.000 stenen te dichten'. Zij benoemde de fondsen voor de restauratie; afkomstig van diverse goede-doelen-instellingen, de gemeente De Bilt en ook werd een belangrijke bijdrage geleverd door de Groenekanse bevolking, onder meer in het kader van een huis-aan-huis actie.

Groen
Frits Jansen is voorzitter van Stichting Molen Geesina en een warm pleitbezorger voor het 'groen': 'De Molen Geesina is een pareltje in ons dorp maar niet het centrale punt. Zoals het landgoed de Beylevelden ook niet het centrale punt in ons dorp is, ook al lijkt dat er soms wel op. Groenekan loopt van Larenstein tot aan de Huydecoperweg bij Westbroek. En anderzijds van de Gageldijk tot aan de dr. Welfferweg. Een prachtig landelijk gebied wat aan alle kanten bedreigd wordt. Zoals bouwplannen in het Noorderpark en uitbreiding in de zone van de ecologische hoofdstructuur bij Larenstein. Deze gevaren worden verder vergroot door het in werking treden van de Omgevingswet. Consequenties van de Omgevingswet zijn dat de burgers gezamenlijk hun plannen en ideeën over hun dorp en omgeving verwerken in een nieuwe visie, die dan geëffectueerd moet worden. Daarom is het van groot belang dat de inwoners van Groenekan zich gezamenlijk teweerstellen tegen plannen zoals het pact van Ruigenhoek in het Noorderpark, ontwikkelingen rond Larenstein etc. Bebouwing en exploitatie van het buitengebied moet voorkomen worden. Groenekan moet groen blijven! Samenwerking en overleg tussen bewoners van de kern en de buitengebieden van Groenekan is van essentieel belang en we zullen dit met alle bewoners van Groenekan moeten bewerkstelligen'.