De Bilt kijk naar vogels in de Eempolder

door Walter Eijndhoven

De afdeling De Bilt van de Vogelwacht Utrecht organiseerde zaterdag 24 maart voor haar leden en andere geïnteresseerden een voorjaarsexcursie naar en in Eemnes, aan de rand van de Eempolder in een groot weidelandschap tussen Eemnes, Amersfoort en Baarn. Behalve op de laatste overwinterende vogels als ganzen en eenden, hoopten zij ook de eerste voorjaarsvogels te mogen begroeten.

In de vroege ochtend wachtte een groep van 13 vogelaars elkaar op bij de Biltse Hoek, aan de Holle Bilt in De Bilt, het ontmoetingspunt van leden van de afdeling. Gepakt en gezakt, met camera's, kijkers en telescopen, gingen zij op weg om vogels te bekijken en tellen, voor hun dag-, maand- en jaarlijst.

Tjiftjaf
Nog maar net aangekomen bij het Theehuis in Eemnes, klepperden de eerste ooievaars een welkom naar de vogelfanaten. 'Hee, hoor je dat?', vraagt excursieleider Wigle Braaksma aan de groepsleden. 'Tjiftjaf! De eerste voorjaarsvogel voor dit jaar', legt Braaksma uit. Hij pakt direct zijn aantekenboekje en kruist de soort aan. Fviet, fviet. 'Witte kwik', roept de excursieleider alweer. 'Is het geen gele kwik?', hoopt een ander nog. 'Nee, hoor, zegt Braaksma stellig, 'kijk maar naar die kleur, het is echt een witte'. De auto's staan net geparkeerd, of het is al een komen en gaan van allerlei vogels. Braaksma kan zijn aantekenboekje wel in de hand houden, want vele vogels volgen nog die ochtend.

Vogellijstje
De groep loopt 10 meter verder en alweer staat iedereen stil. Luisterend naar de eerste groenling, een groene zangvogel, hoe kan het anders. Alle vogelaars richten hun kijkers en telescopen op het groene vogeltje, pakken hun vogellijstje en schrijven het vogeltje bij op hun daglijst, maandlijst of zelfs hun jaarlijst. De weg wordt weer vervolgd en de groep draait al snel naar links, het open veld in. Iets verderop graast een groep van honderden brandganzen in het weiland. Opeens is er paniek onder de ganzen en honderden brandganzen vliegen over onze hoofden. 'Gak, Gak, Gak', de hele groep vogelaars is enthousiast en met telescopen worden de dieren gevolgd tot waar zij weer landen, een stuk verderop. De tocht wordt weer voortgezet. 'Tepiiiet, tepiiiet', 'Twee scholeksters', wordt door de excursieleider geroepen en wijst de plek aan waar de twee vogels tussen het gras verdwenen. 'Graspieper, man rietgors, vrouw rietgors, in winterkleed', wordt weer geroepen. Halverwege de excursie wordt niet eens meer gereageerd door de meeste leden van de groep, zoveel rietgorsmannetjes worden tijdens de wandeling gehoord en gezien.

IJslandse grutto
Het is onvoorstelbaar wat Wigle Braaksma (De Bilt) allemaal hoort en weet te vertellen. 'Ik ben al mijn hele leven vogelaar', vertelt hij, 'en ben soms dagen in het veld te vinden. Als ik iets niet weet, probeer ik het wel te achterhalen. Via allerhande vogelgidsen', legt Braaksma uit. Tijdens het gesprek zijn zijn oren continue gespitst op vogelgeluiden. 'Hoor je dat? Grutto, daar een watersnip en verderop hoor ik een tureluur', laat Braaksma weten. Het is om tureluurs van te worden, zoveel soorten laten van zich horen en het echte voorjaar laat nog steeds op zich wachten. 'Weet je, ik ben heel erg geïnteresseerd in ondersoorten bij vogels. Sommige soorten kennen wel zeven ondersoorten', vertelt Braaksma verder. 'De gele kwikstaart (een vogelsoort) kent diverse ondersoorten, zo heb je een citroenkwikstaart, de noordse gele kwikstaart en de Engelse gele kwikstaart, allemaal ondersoorten van de gewone gele kwik, zoals deze in vogelaarstaal heet'. Iets verderop wordt een plasje nauwkeurig bekeken, diverse grutto's worden nauwgezet gevolgd. 'Hee, jongens', schreeuwt Braaksma opeens, 'daar zit een IJslandse grutto tussen. Kijk, dat bedoel ik nou. Je hoopt om soorten te zien als baardman, raaf of een waterpieper. Die beesten zijn nergens te bekennen, maar in een plasje scharrelt opeens wel een IJslandse grutto tussen de kemphanen en tureluurs'.

60 jaar
Na vijf uur wandelen en meer dan vijftig vogelsoorten te hebben gezien, kwam iedereen voldaan bij de auto. Janny uit Bilthoven gaat al twee jaar mee met excursies van de Vogelwacht. 'De Vogelwacht Utrecht bestaat dit jaar 60 jaar en bestaat uit diverse afdelingen en je mag met iedere afdeling mee vogels kijken. Zowel hier in de omgeving, zoals op Sandwijk in De Bilt, of naar de Eempolder, maar ook verder weg, naar de Oostvaardersplassen, de Biesbosch, de Pier van IJmuiden of naar Zeeland', vertelt zij. 'Je komt veel verschillende mensen tegen en je leert veel over vogels'. Volgende maand is er weer een excursie van de gecombineerde afdeling De Bilt/ Zeist, op Landgoed Sandwijk. Voor meer informatie, zie de website van de Vogelwacht Utrecht, afdeling De Bilt/ Zeist, www.vogelwacht-utrecht.nl