Impuls ontwikkeling Nieuwe Hollandse Waterlinie

door Henk van de Bunt

De komende jaren gaan publieke en private partijen in de provincie Utrecht intensiever samenwerken aan de bescherming, ontwikkeling en bekendheid van het grootste Rijksmonument van Nederland: de Nieuwe Hollandse Waterlinie. 14 partijen bundelen hun krachten om het erfgoed maatschappelijk te benutten, op de kaart te zetten en haar toegankelijk te maken voor een (inter)nationaal publiek.

De ambities van de partners zijn vastgelegd in het 'Pact van Ruigenhoek', dat 15 november werd ondertekend en regionaal een impuls geeft aan ontwikkelingen op de forten en activiteit in het linielandschap. De ondertekenaars van het Pact van Ruigenhoek, waaronder namens de gemeente De Bilt wethouder Madeleine Bakker, onderschrijven het met trots: 'De Nieuwe Hollandse Waterlinie is onlosmakelijk verbonden met het DNA van Nederland en is uniek in de wereld'.

Rand van Groenekan
De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) is een verdedigingslinie in midden Nederland die is
aangelegd tussen 1815 en 1940 en die loopt van Muiden tot aan de Biesbosch. De Linie
bestaat uit 50 forten en zes vestingsteden en wordt verbonden door ruim duizend
militaire en waterbouwkundige objecten. De NHW is een Nationaal Landschap, aangewezen als grootste Rijksmonument van Nederland en staat op de voorlopige lijst van UNESCO Werelderfgoed.

Ooit was de NHW een verdedigingslinie, nu vormt zij een waardevol natuurrijk landschap vol mysterieuze forten en waterwerken, dat het bijzondere verhaal vertelt van de samenwerking tussen Nederland en het water. Dit unieke cultureel erfgoed én het betekenisvol landschap verdienen het behouden te worden voor toekomstige generaties, toegankelijk en bekend te zijn voor een breed publiek. Dat vraagt om een nauwe regionale samenwerking met ondernemers, vrijwilligers en andere maatschappelijke partners, waarin ruimte is voor experiment en synergie kan ontstaan.

Nieuwe impuls
In het Pact van Ruigenhoek zijn de ambities van regionaal samenwerkende partijen beschreven voor de komende 5 jaar. Jaarlijks wordt een Regionaal Actieprogramma opgesteld, waarin staat aangegeven welke kansrijke initiatieven de ondertekenaars samen met maatschappelijke partners gaan ontplooien. De ondertekenaars van het pact stellen zich o.a. ten doel om het bijzondere verhaal van de NHW uit te dragen bij een (inter-)nationaal publiek, waterelementen in het landschap en de rol van het water in de geschiedenis zichtbaar te maken. Ook wil men de uitzonderlijke waarden van het erfgoed beschermen en aantasting daarvan tegen te gaan en het linielandschap toegankelijker maken met o.a. wandel- en fietsroutes en door deze bekend te maken. Ook wil men het bezoek aan de linie  stimuleren en (vrijetijd)bestedingen zien te verhogen.

Kansen benutten
Landelijk wordt samengewerkt aan een UNESCO-werelderfgoed-status voor de NHW en een verbinding met de Stelling van Amsterdam. Op en rond de forten van de NHW zijn de afgelopen jaren door publiek-private samenwerking al uiteenlopende recreatieve voorzieningen gerealiseerd, waaronder het Waterliniemuseum (dat diverse prijzen won), fiets- en wandelroutes, horeca, overnachtingsmogelijkheden en educatieve activiteiten. Er zijn echter nog volop kansen om te benutten rond maatschappelijke vraagstukken als verstedelijking, recreatieve druk, bereikbaarheid, verduurzaming, natuurbeheer en waterberging/klimaatadaptatie.