Swiebertje en Graaf Floris in Hollandsche Rading

door Henk van de Bunt

'Tot kijk Saartje, ik ga naar Amerika', waren de laatste woorden van 'Swiebertje' tijdens de slotaflevering in 1980 van de gelijknamige populaire jeugdserie op tv van de NCRV. Swiebertje reed met de fiets ergens op een laantje naar een onbestemde verte. 'Dit laantje', waar de laatste opnamen zijn gemaakt, was het Schepersveld in Hollandsche Rading. Swiebertje ging over de voormalige Reijer van Dijkse-steeg richting Maartensdijk. De tv-serie werd door John Uit den Bogaard geschreven en voor de NCRV geproduceerd en geregisseerd door Henk Veenstra uit Hollandsche Rading.

Henk Veenstra (1925) woont sinds 1966 in Hollandsche Rading en heeft naast zijn werk voor radio en tv zijn sporen in het dorp verdiend. Henk weet heel veel over Sinterklaas te vertel­len en was als actief lid van de Oranjevereniging bekend met het organiseren van een feestje in het dorp. Begin deze maand vertelde hij zijn dorpsgenoten tijdens de jubileumexpositie in het Dorpshuis in Hollandsche Rading zijn verhaal over de geschiedenis van Hollandsche Rading: 'Ik heb meer oude herinneringen aan Hollandsche Rading. Ik was 7 jaar en toen brachten we hier een veertiendaagse vakantie door. We waren in pension ten huize van de familie Van Kooy, de jachtopziener van de familie De Pesters van De Zwaluwenberg. Dat was: Vuurse Dreef 150. Dit was in 1932. Ik zei Vuurse Dreef, maar die naam bestond toen nog lang niet: de huizen hier stonden 'Aan Rading Oost' en dit was toen nog een zandpad en aan de andere kant van de Tolakkerweg woonde men 'Aan Rading West'.

Vergissingen
Pas in 1958 kwam het College van B&W met een voorstel om hier verandering in te brengen: Holl.Rading-West zou voortaan Graaf Floris V weg heten en H.R.Oost: Koddemeerseweg! Nou, dit veroorzaakte afgrijzen: 'dit geeft aanleiding tot hilariteit : dat wordt Koddigeweg of Koddebeiersweg. Dit ging niet door. De naam berustte trouwens op een historische vergissing; Het Koddemeer had niet hier, maar ver hier vandaan bestaan.

Kanselarij
Ook tegen de Graaf FlorisV weg waren bezwaren: 'te lang', 'administratieve problemen' en 'het zegt zo weinig dat hier een graaf door edelen is gevangen genomen' Volgens het verslag van die raadsvergadering zei één van de leden: 'Men kan toch niet iedere weg de naam geven van de een of andere Germaan, die zijn vrouw met een knots de schedel heeft ingeslagen? 'We weten dat het voorstel van deze naam is aangenomen en men meende dit op historische gronden te doen. Maar mij werd nog op school ingestampt: 1296 - Graaf Floris de Vijfde door de edelen vermoord'. Dat hij hier bij de Egelshoek gevangen zou zijn genomen is een verhaal dat we te danken hebben aan een 'Iokaal oudheidkundige' die leefde van 1665-1727 in Huizen. Hij schreef dat de gevangenneming gebeurde aan de grens tussen Holland en het Sticht bij Egelshoek. Hij moet dit uit zijn duim hebben gezogen, want de kanselarij (secretariaat) van Floris, noteerde over 23 juni 1296 (de dag van de gevangenneming): 'Hij (Floris) reed de Catharijnepoort (W. van Utr,) uit naar de Stadsweide een halve mijl buiten de stad' en dan volgt het verhaal van de gevangenneming.'

Mist
Het verhaal over deze gebeurtenis bij de Egelshoek danken we ook aan een handschrift van een zekere Lambert Rijkszoon Lustigh, die leefde van 1656-1727. Hij was schepen in Huizen en 'lokaal-oudheidkundige'. 'Die mijnheer Lambert schrijft daarin dat Floris V gevangen werd genomen aan de grens tussen Holland en het Sticht bij de Egelshoek. De uitgever van dit verhaal was Sierksma. Het werd door velen die dit lazen, zonder meer als wáár aangenomen, en blijkbaar leeft dit hardnekkige misverstand nog steeds voort. Ook tal van andere - overigens goed geschreven verhalen gaan - hierop gebaseerd - verder en steeds opnieuw de mist in.

Schepersveld
Of Swiebertje destijds via het Sche­persveld in Amerika (lees Maartensdijk) is aangekomen, heeft de schrijver John Uit den Boogaard nooit bekend gemaakt. Maar wat wel zeker is, is dat Henk Veenstra, de producer en regisseur van de populaire jeugdse­rie, van een welverdiende actieve rust ging genieten. En helemaal tenslotte: 'Voor wie Swiebertje heeft gekend en zich het afscheid van Saartje, Bromsnor en alle grote, kleine, oude en jonge kijkers herinnert kan ik zeggen, dat dit nooit op het Schepersveld zou hebben plaatsgevonden, wanneer ik geen Hollandsche Radinger zou zijn geweest'.