Magistraal en ontroerend: Bachs Matthäus-Passion in Bilthoven
Algemeen MuziekWe schrijven Palmzondag 2017, de dag waarop niet alleen meer dan 40 Christenen de dood vonden bij verschrikkelijke aanslagen in Egypte, maar ook de dag waarop de hoopvolle boodschap van Christus, via de muziek van Johann Sebastian Bach in Bilthoven werd verkondigd.
In deze onvoorstelbare mix van emoties bracht het Dudok-ensemble op meesterlijke wijze het werk van de Leipziger Thomaskantor ten gehore, waarbij de grotendeels uit amateurs bestaande koren en orkesten een aangrijpende lezing gaven van Bachs meesterwerk, dat door velen als het hoogtepunt van de westerse muziekgeschiedenis wordt beschouwd.
Ontroerend
Dezer dagen wordt in ons land door talloze koren en orkesten de Mattheüspassie uitgevoerd, maar wat deze vertolking zo bijzonder maakte was de ontroerende en betrokken wijze van musiceren van dirigent Johan Rooze, die met zijn ontspannen, maar altijd intense slagtechniek niet alleen koren en orkesten tot volledige eenheid vormde, maar tegelijkertijd de ziel van Bachs muziek wist te raken. Geen koraal klonk hetzelfde, elk tempo was raak, de timing perfect, en de stilte na het verscheiden van Christus was verpletterend.
Bovendien dirigeert hij, als alle topdirigenten, vrijwel alles uit het hoofd, zodat hij met zijn blik de lijn van de muziek niet alleen blijft volgen, maar de musici tegelijkertijd een constante stroom van interpretatie en vertrouwen meegeeft.
Betrokkenheid
De solisten toonden een betrokkenheid die men niet vaak ziet. De schitterende bariton Willem de Vries vertolkte de Christuspartij niet alleen technisch perfect, maar leefde zich volledig in zijn rol in, mild en soeverein waar het moest en dramatisch waar het kon, zonder ooit te overdrijven. Met zijn prachtige stemgeluid is hij welhaast de ideale zanger voor deze zware emotionele partij.
De alt Robert Kuizenga zong niet alleen alles uit het hoofd, maar bracht zijn beroemde aria's met een warmte en souplesse, die steeds emotioneel doorleefd bleef. Dat gold zeker ook voor de bas Tiemo Wang, die met zijn schitterende stemgeluid de muisstille kerk volledig overtuigde.
Een schot in de roos was ook sopraan Katharine Dain, die met haar sprankelende mimiek en dito stem een bijna opera-achtige lichtheid teweeg bracht. Toegegeven: meestal hoort men hier een 'echte' oratoriumzangeres, maar deze sopraan zou de oude Bach zeker een grote glimlach op het gelaat hebben bezorgd.
Inleving
Het grootse compliment gaat echter uit naar koor en orkest. Wat deze amateurmusici aan betrokkenheid, inleving en inzet lieten zien grensde aan voortreffelijkheid. Natuurlijk, kleine foutjes worden gemaakt, sommige passages kunnen nog stiller en enkele uitbarstingen nog groter, maar alles verbleekt onder de stralende zon van de pure liefde voor Bachs noten. Velen zongen uit het hoofd, de tekst emotioneel vertellend alsof het een gedicht was, spatzuiver en vrijwel altijd gelijk. Chapeau!
Ontroering, betrokkenheid en passie waren de sleutelwoorden bij deze uitvoering, en dat alles onder de magistrale leiding van Rooze, die het oeroude meesterwerk had opgepoetst tot een blinkend juweel. Het sterven van Christus, waarna de dirigent een stilte liet vallen die door merg en been ging, ontlokte bij velen in het publiek een stille traan, en ook in het orkest kon een strijker het niet droog houden. Toen begreep men: hier werd collectief de ziel van het Paasfeest gevoeld. (Peter Schlamilch)
