V.l.n.r. brievenbesteller C. van Baaren, postkantoorhouder W.J. van Eck en brievenbesteller G. Steenbeek in het postkantoor aan de Dorpsweg 94 te Maartensdijk. (uit de verzameling van Koos Kolenbrander)
V.l.n.r. brievenbesteller C. van Baaren, postkantoorhouder W.J. van Eck en brievenbesteller G. Steenbeek in het postkantoor aan de Dorpsweg 94 te Maartensdijk. (uit de verzameling van Koos Kolenbrander)

Post wordt al vanaf 1900 in Maartensdijk bezorgd

Algemeen Algemeen

door Henk van de Bunt

PostNL sluit niet uit dat zijn bezorgers binnenkort nog maar drie dagen per week de post rondbrengen. Een Europese richtlijn verplicht nu nog bezorging op minimaal vijf dagen van de week. In deze tijd van extra wenskaartjes kijken we in een aantal afleveringen naar het verleden van de 'post en de bezorging' in deze regio.

Wanneer je iets weten wilt van of over de geschiedenis van en in deze regio, dan zijn er een paar 'adressen' waar je altijd antwoord krijgt en vaak meer dan je eigenlijk vroeg. Voorbeelden hiervan zijn Koos Kolenbrander (Kiek nou toch' s effe an. . .), Theo Schouten en Wout van Winssen uit Westbroek. Theo Schouten woont tegenwoordig in Maarssen, maar heeft vele verbindingen met het Maartensdijkse. Theo (79) trouwde met Janny Gasenbeek uit Maartensdijk. Theo Schouten werd in 1957 postbode. Vanuit het postkantoor aan de Dorpsweg 101 in Maartensdijk bezorgde hij jarenlang de post in Hollandsche Rading en Maartensdijk; net als zijn vader steeds op de fiets. In 1960 werd hij naar Maarssen overgeplaatst en in 1995 is hij met pensioen gegaan. Zijn beide zonen wonen in Maartensdijk.

Verzamelingen
Ruim veertig jaar verzamelde Theo ansichtkaarten, oude gebruiksvoorwerpen en wetenswaardigheden over de geschiedenis van onze streek. Eerst richtte hij daarvoor achter zijn woning ruimtes in als boerenmuseum, waarbij iedereen op afspraak welkom was voor een bezoek. Zijn woning was bekend onder de alleszeggende naam 'Wat een Geluk'. Theo Schouten: 'Veertig jaar ben ik postbode geweest in deze streek. Ik was een soort rijdend postkantoor op de fiets en kwam bij iedereen in huis. Dan zag je nog wel eens leuke dingen. Dan vroeg ik, joh, wat doe je met dat spul? Zo heb ik uiteindelijk heel wat gekregen'. Intussen wonen Theo en Janny in Maarssen en heeft Theo nog een klein museumpje aan huis, volledig aan de post gewijd.

Postkantoor
Theo Schouten: 'Omstreeks 1900 is het eerste postkantoor aan de Dorpsweg 29 te Maartensdijk gekomen. De eerste kantoorhouder - brievengaarder - ook belast met bestelling, was Cornelis van Barneveld Hij liet deze woning - annex postkantoor - bouwen en aan de rechterkant van de woning ontstond aldus een -telegraaf- en telefoonkantoor. De omstandigheden waren zwaar in die tijd: Ene mijnheer Van Vliet van de post vroeg duurtetoeslag aan voor het lagere personeel. Hij wenste beperking van de zondagsdienst. De bestelling was vanaf Utrecht, Blauwkapel, Groenekan en Maartensdijk. Er was een brievengaarder en een hulpbode op afroep. Bij de advertentie in 1900 stond bij de omschrijving om te solliciteren, dat er twee kerken waren (Ned. Herv. Kerk en een Geref. Kerk) lager Onderwijs, een bloemkwekerij en landbouw'.

Tante Pos
Volgens Koos Kolenbrander is de bijnaam 'tante Pos' voor de posterijen in Indie ontstaan: 'De naam werd al snel ook in ons land gebruikt, omdat destijds de posterijen blijkbaar te langzaam en te onnauwkeurig werkten. Toch kende Maartensdijk rond de vorige eeuwwisseling al een 'vrouwelijke postbode', die volgens de verhalen snel en nauwkeurig de post in het dorp bezorgde'. Koos Kolenbrander heeft in zijn verzameling een foto van het eerste postkantoor van Maartensdijk en vertelt: 'Ik ging op zoek naar verhalen over de postbezorging. Uit een opgave over het jaar 1861 blijkt, dat er in dat jaar 4504 brieven en 2424 drukwerken in het dorp zijn bezorgd. Bij het overzicht is vermeld dat de meeste post voor de grote buitenplaatsen zoals Eyckenstein en Rustenhoven was bestemd. De post werd zeven dagen per week bezorgd'.  

Klerk
Theo Schouten vervolgt: 'De eerste kantoorklerk werd in 1915 in Maartensdijk aangesteld (de heer de Jong) met een traktement van 545 gulden per jaar. In Westbroek was dat de brievengaarder P. Flemming, belast met kantoorwerkzaamheden en hij genoot een traktement van 640 gulden per jaar. In Blauwkapel was dat dhr. E. B. Romvi; hij verdiende een traktement van 680 gulden per jaar. Toen het kantoor aan de Dorpsweg 29 werd gesloten, is het postkantoor naar de Dorpsweg 94 verhuisd bij de dhr. van Eck. Vervolgens is het omstreeks 1954 naar Dorpsweg 101 gegaan, waar Leo Kalmijn kantoorhouder werd (zonder bestelling)'. In 1957 begon Theo Schouten daar als postbode en daar waren toen Jaap Langerak, Henk Kooij en Job Broers al als postbode aan het werk. In de beginjaren '60 van de vorige eeuw is er een nieuw postkantoor en een bestellersruimte gebouwd ten oosten van de Ned. Herv. Kerk aan de Dorpsweg 48; daar waar nu Boekbinder en Stomerij Kok is gevestigd. Nu is er geen postkantoor meer en zijn er geen 'vaste bestellers' meer in Maartensdijk. rest nog een postagentschap bij Primera op het Maertensplein.

Het postkantoor aan de Dorpsweg 29 omstreeks 1900. (uit de digitale verzameling van Rienk Miedema)
Het postkantoor met bestellersruimte aan de Dorpsweg begin jaren '60. (uit de digitale verzameling van Rienk Miedema)
Theo Schouten heeft nog een klein museumpje aan huis, volledig aan de post gewijd.