Klimaathappening in De Bilt

Is er een doorbraak gekomen in de bestrijding van CO₂?

door Rob Klaassen

Heeft er zich voor de huizen van de Ds. Sanderuslaan in De Bilt zaterdag 8 oktober het begin van een milieurevolutie voltrokken? Onder aanwezigheid van veel buurtbewoners en vooral kinderen, lokale politici en enkele andere belangstellenden is die middag olivijn poeder uitgestrooid over het grasveld voor de huizen. Initiatiefnemer is de in De Bilt wonende emeritus-hoogleraar Geochemie, Prof. Dr. Olaf Schuiling.

In zijn openingstoespraak stelde Prof. Schuiling, dat de aarde al miljoenen jaren zelf het broeikasgas koolstofdioxide (CO₂) onschadelijk maakt, door natuurlijke verweringsreacties van o.m. het mineraal olivijn. Daarbij wordt CO₂ opgenomen uit de atmosfeer en dan opgelost in water waarna het als onschadelijke stof (bicarbonaat) naar zee stroomt. Zou dat niet zijn gebeurd, dan zouden we niet kunnen leven op deze aardbol. In de zeeën wordt het bicarbonaat vastgelegd door de afzetting in water van kleine korreltjes, die dan samen een zogenoemd sedimentair gesteente vormen: kalk- en dolomietgesteenten. Deze stollingsgesteenten zijn b.v. goed zichtbaar als witte kalksteen kliffen bij de Engelse en Franse kust langs het Kanaal. Ook treffen we dit in het steile gebergte van Noord-Italië, de Dolomieten, aan.

Mosvorming
'Door toedoen van de mens, die zo nodig in een paar honderd jaar alle fossiele brandstoffen (aardolie, steenkool, aardgas) op moet stoken, is er nu sprake van een opwarming van de aarde (broeikaseffect). Deze fossiele brandstoffen hebben er honderden miljoenen jaren over gedaan om zich te vormen. Door de verbranding ervan stoten we heel veel CO₂ uit, waardoor het CO₂ gehalte van de atmosfeer stijgt en zo het klimaatprobleem is ontstaan. Om dat te voorkomen moet je proberen zoveel mogelijk CO₂ af te vangen en dit op een veilige en duurzame manier voor eens en voor altijd op te ruimen. Vanmiddag maken we op dit grasveld aan de Sanderuslaan hier een begin mee. Iedere particulier kan dit doen op z'n eigen grasveld. Bovendien gaat het de mosvorming tegen. Proeven door de Universiteit Wageningen hebben aangetoond dat het gras er beter van gaat groeien', aldus Schuiling.

Wat is olivijn
Olivijn is een kristal. Het kan in een enigszins platte vorm of in korrelvorm voorkomen. Het is harder dan een zandkorrel. Het heeft een glasachtige glans. Meestal heeft het een olijfgroene kleur (vandaar de naam). Het kan ook door ijzeroxidatie roodachtig zijn. Het is transparant tot doorschijnend. Vaak wordt het toegepast als grit voor gevelreiniging. Kleine olivijnkorrels worden dan samen met water op muren gestraald. Transparante olivijn wordt als edelsteen gebruikt. Het heet dan peridot. Schuiling: 'Olivijn is het meest voorkomende mineraal in de wereld, ontstaan op grote diepte in de aarde. Het is in verschillende tuincentra verkrijgbaar zowel in korrel- als poedervorm'.

Onbekend
Wat is nu de oorzaak dat we hier vrijwel nog nooit van hebben gehoord? Schuiling: 'Dat het nog zo weinig bekend is, komt omdat bijna niemand enig benul van geologie of mijnbouw heeft. Als we tegenwoordig met een probleem worden geconfronteerd denken we meteen in termen van een nieuwe technologie in plaats van dat we kijken of de natuur het zelf, met een beetje hulp van ons, zou kunnen oplossen. Het helpt bepaald niet dat onze overheid stug volhoudt om met heel kostbare technieken alleen de CO₂ uit kolencentrales af te vangen. Duur, niet veilig en niet duurzaam. Voor het klimaat maakt het totaal niet uit waar CO₂ wordt afgevangen, want in de atmosfeer wordt alles in een paar maanden totaal vermengd. Mijn boodschap aan onze overheid zou zijn: 'Vang zoveel mogelijk CO₂ af op de goedkoopste, meest veilige en duurzame manier'. Thans gaat het vaak zo, dat betrokkenen bij het broeikasprobleem ieder jaar in een aantrekkelijke badplaats overleggen. Na een week lang ruzie maken wordt daar dan het besluit genomen om er volgend jaar weer verder over te praten. Daarmee wordt het broeikasprobleem niet opgelost. Er zijn hopelijk veel nuchtere Nederlanders, die begrijpen dat het zo niet zal werken'.

Oplossing
Schuiling: 'Iedereen kan olivijn in zijn tuin strooien. Samen met regen zal CO₂ worden afgevangen. Maar het zal pas goed helpen als het grootscheeps wordt toegepast. Dit kan door bijvoorbeeld grote hoeveelheden olivijngrind in de branding van de zee te strooien. Daar zullen de grindkorrels door botsingen en het langs elkaar wrijven, afschuren. Er ontstaan dan binnen een paar dagen schilfertjes, die snel verweren waardoor het CO₂ wordt afgebroken. De zuurgraad van de oceanen, ontstaan door de toegenomen hoeveelheid CO₂ zal dan weer herstellen. Nogmaals: ik hoop dat met het strooien hier vandaag een begin is gemaakt met het effectief bestrijden van CO₂. In mijn binnenkort te verschijnen boek geef ik ongeveer 80 manieren aan om olivijn toe te passen in allerlei sectoren van de samenleving.