Bescherming weidevogels

door Henk van de Bunt

VONI vraagt aandacht voor de weidevogel. De Vereniging voor Onafhankelijke Natuur-Informatie is opgericht in maart 2009 door een twintigtal platteland-bewoners. Zij voelden zich ernstig geschaad door optreden van Overheid, Waterschappen, Recreatieschappen en Natuurbescherming-organisaties. Voni zetelt in Westbroek/Tienhoven en haar leden bevinden zich in het gehele land.

Het doel van VONI is het opkomen voor de belangen van bewoners (ook die op meer dan twee pootjes) in het buitengebied. Volgens VONI gaat het heel slecht met onze weidevogels. Westbroeker en voorzitter Jankees Vendrik: 'In Westbroek probeerden wij dit voorjaar het tij bij sommige agrarische bedrijven tegen te houden. Dit jaar is onze vereniging, die de weidevogels een warm hart toedraagt, gestart met het 'huren' van stroken land van gewone agrarische bedrijven. Dat doet wij niet alleen. De Wildbeheereenheid Utrecht-Noord en twee weidevogel-enthousiasten droegen elk ook één derde in de kosten. Op deze wijze konden de boeren een redelijke vergoeding ontvangen voor de gemiste oogst'.

Nationaal
2016 is het jaar van de kievit en in 2016 is ook de grutto gekozen tot (onze) nationale vogel, maar de 'stand' van de kievit is meer dan gehalveerd sinds 1998 en het aantal grutto-broedparen is met 75 % afgenomen tot 24500. Jankees Vendrik: 'Aan alle kanten en door alle betrokken instanties wordt er gekeken naar oorzaken en worden daarvoor oplossingen bedacht. Oplossingen, die niet zelden schijnoplossingen zijn omdat de oorzaak ergens anders ligt. De meeste weidevogelnesten in en om Westbroek worden gevonden en gemarkeerd voor dat er gemaaid gaat worden. De nesten liggen vaak verspreid en het zou handig zijn als wij de vogels dichter bij elkaar zouden kunnen laten nestelen. Kievitskuikens zoeken graag hun voedsel op kale net gemaaide akkers. Maar als de kuikens dat gaan doen, dan lopen ze een groot risico te worden gepakt door een kraai of ooievaar. Het ontbreken van schuilplaatsen is een groot probleem. Als je op vele plaatsen in het buitengebied ooievaarspalen neerzet en de ooievaars dan gaat bijvoeren van november tot april dan is het mogelijk dat de weidevogelkuikens daar het slachtoffer van worden.

Vos
'Ook de bescherming van de vos door sommige terrein-beherende organisaties (TBO) heeft in verschillende polders geleid tot een decimering van de weidevogels. Soms zou je echt gaan denken dat deze TBO's er belang bij hebben dat het met de weidevogels slecht gaat, zodat zij nog meer subsidies kunnen binnenhalen. Maar het heeft er in ieder geval voor gezorgd dat de Wildbeheereenheid Utrecht-Noord, waar een groot deel van Westbroek onder valt, met veel inzet de meeste vossen heeft gevangen. In 2015 waren dat er 28 en dit jaar zijn er alweer 12 in de vossenkooien gevangen.

Maaiverlies 
'Na overleg met andere weidevogelbeheerders kwamen wij dit voorjaar met een mogelijke oplossing voor de maaiverliezen en een bescherming van de kuikens. Er werd met twee Westbroekse agrariërs Evert Blauwendraad en Frederik Oussoren tot overeenstemming

gekomen om een weidevogelzone in te richten. Deze zone is tussen de 8 en 10 meter breed en heeft een lengte van tussen de 1000 en 1200 meter. Het oppervlak is per boer ongeveer 1 hectare en dat is ongeveer 2,5 procent van zijn totaal beschikbare land. Maar door de enorme lengte kunnen er toch veel vogels op gaan zitten. Het bijzondere eraan is dat de boeren vóór 15 februari ruige mest op deze zones uitstrooien. Ruige mest is koeienmest met heel veel stro erin. Weidevogels zijn er 'dol' op. Daarna worden deze weidevogelzones met rust gelaten. Ze worden niet meer met machines bewerkt noch gemaaid tot 15 juli. Niet gestoord door agrarische activiteiten konden kieviten, tureluurs en een enkele grutto zo hun kuikens groot brengen'.

Bloempot
Vogels die buiten de zones zijn gaan broeden werden, indien de nesten niet te ver weg lagen, verplaatst, of naar de zone of naar de slootkant waar zij ook al minder gevaar liepen.

Voor het verplaatsen werd het nest, met eieren en al, in een flinke bloempot gezet die vervolgens weer in een gat in de grond werd gepoot. Bij het nest werd een dunne wilgenteen in de grond gestoken. Daar kan de vogel zich op oriënteren en zo het nest altijd terug vinden.

Natuurlijk hebben niet alleen de weidevogels baat bij de weidevogelzones. Ook de hazen vinden er hun kruiden en vooral de nodige bescherming.

Wild
Uniek in dit project is de samenwerking met de lokale WildBeheerEenheid. WBE is de lokale jagersvereniging in een regio, Nederland kent in totaal ruim 300 WBE's. Iedere WBE is een zelfstandige vereniging met een gekozen bestuur, de vereniging bestaat uit alle jachthouders uit het werkgebied, die zich vrijwillig als lid hebben gemeld. De WBE is als rechtspersoon binnen haar werkgebied onder meer verantwoordelijk voor het lokale wildbeheerplan, educatie over de jacht en het organiseren van tellingen in samenwerking haar leden.

Maaien
15 juli worden de weidevogelzones voor het eerst gemaaid! De avond ervoor gaan de leden van de Wildbeheereenheid er eerst, met hun staande honden, door. Dit om te voorkomen dat jonge hazen alsnog het haasje zullen zijn. In de ene zone hebben 8 koppels kieviten 25 kuikens groot gebracht, in de tweede zone hebben 10 broedparen kieviten 27 jongen groot gebracht. In zone 2 heeft een gruttopaar 3 jongen groot gebracht. Dit zijn veelbelovende aantallen en moedigt alleen maar aan het in 2017 nog beter te gaan doen. Voor 2017 hebben zich inmiddels 4 agrariërs aangemeld. DE VONI gaat proberen de Provincies en Campina te interesseren voor dit project en hen vragen hieraan een bijdrage te leveren.