Het sociale cement van de Hobbemaflat neemt afscheid

door Rob Klaassen

17 juni 2016 wordt een heel bijzondere dag in de Hobbemaflat. Na bijna 40 jaar daar te hebben gewerkt neemt Marijke de Kruijf afscheid. Officieel is zij werkzaam als schoonmaakster, maar Marijke is in feite de 'Hobbemaflat' in eigen persoon.

Haar dagelijkse aanwezigheid van 8 tot 3 maakt dat zij vrijwel alles weet van zowel de bewoners als het gebouw: Hoe het reilt en zeilt, wie waar is, waar men behoefte aan heeft, waar men iets kan vinden, hoe iets aangepakt moet worden etc. etc. Een vraagbaak voor alles en iedereen. Maar ook iemand die tegelijkertijd uiterst discreet is en precies weet wat je voor je moet houden en wat wel naar derden moet worden gecommuniceerd. Vandaar ook dat zij door de bewoners van de Hobbemaflat letterlijk op handen wordt gedragen.

Hoe het begon
Marijke de Kruijf begon kwam op 15 november 1976 op 26 jarige leeftijd in de Hobbemaflat werken. Zij werd als schoonmaakster in de keuken aangenomen. Ze werkte toen 5 dagen in de week van 13.00 tot 17.00 uur. Zij zegt daarover: 'Er werden in die tijd zo'n 100 maaltijden per dag bereid. Weliswaar waren wij al in het bezit van een afwasmachine, maar naast alle vuile vaat moesten er ook wanden, vloeren, houten aanrechten enz. schoongemaakt worden. Ik kan mij herinneren dat de koks het afval dat zij kwijt moesten vanaf een paar meter afstand in de afvalbakken probeerden te mikken. Dit lukte natuurlijk lang niet altijd en je kunt je voorstellen hoe de vloeren rondom de afvalbakken eruit zagen. Later ben ik gaan helpen met het rondbrengen van de maaltijden. Wij hadden hiervoor 9 'groene karren'. Op deze karren werden moltons gelegd, daarop werden de pannetjes met eten geplaatst en daarover de andere helft van de molton heen geslagen. Twee keer aanbellen betekende dat het eten werd gebracht. Vanaf 1998 kreeg ik er 15 uur bij en ben toen voor 35 uur in de week hier komen werken. Ik was daar erg blij mee. Ik kon toen mijn werkhuizen, waar ik in de ochtend werkte, laten vallen'.

Veranderingen
Marijke: 'Ik heb in de Hobbemaflat altijd heel hard gewerkt, maar elke dag ben ik met heel veel plezier naar mijn werk gegaan. Het grootste verschil met vroeger is wel, dat de afstand van het bedienend personeel tot de bewoners kleiner is geworden. Het gaat tegenwoordig zelfs zover, dat we elkaar bij de voornaam noemen. Soms heb ik daar nog steeds moeite mee. Ik kom altijd een kwartiertje eerder naar mijn werk, zet koffie voor iedereen en plan wat ik die dag ga doen. Ik kijk altijd vooruit wat er moet worden gedaan, zodat ik nooit voor verrassingen kom te staan. Als iedereen mij mijn gang maar laat gaan, komt altijd alles op z'n pootjes terecht. Dat is men zo van mij gewend en zo is het altijd goed gegaan. Ik breng ook de post rond en maak met iedereen, die daar zin in heeft een praatje. Heel erg fijn allemaal'.

Mening bewoners
Twee bewoners, Trudy van der Wel en Lucy Vreeswijk zeggen 'Marijke is de rode draad in de flat. Zij is het knooppunt van alle contacten. Ze is een duizendpoot. Ze maakt schoon, brengt de post rond, is bij tijd en wijle receptioniste. Kortom, de vraagbaak voor alles en iedereen. Ze beschouwt de flat als haar eigen huis. Het is haar lust en haar leven. Zij gaat altijd met iedereen respectvol om, maar ze ziet wel kans om dat te zeggen wat ze wil zeggen. Ze neemt geen blad voor de mond. Andersom gaat iedereen ook uiterst respectvol met haar om en waardeert men haar enorm. Ze heeft een signaleringsfunctie in de flat. Ze is het sociale cement van de flat. Hoe het verder zonder haar zal gaan hier? We hopen er het beste van. Maar dat we haar zullen missen is wel zeker'.

Toekomst
Waarom wordt er niet gewacht met het afscheid tot 15 november 2016, wanneer Marijke 40 jaar bij de Hobbemaflat is geweest? Marijke: 'Er zijn verschillende redenen. Ik wil in de zomer afscheid nemen. Ik kan dan volop genieten van mijn tuin. En dan wil ik eens even een paar maanden uitrusten. Het is mooi geweest zo. Ik werk al volop vanaf mijn veertiende jaar. Ik zal de mensen hier zeker missen. Ik zal ook heus af en toe wel nog wel eens langskomen. Komende winter moet ik eens kijken wat ik dan ga doen. Dat weet ik nog niet. Maar nu eerst ga ik van de zomer genieten. Ik zie daar naar uit'.

De Hobbemaflat
De Hobbemaflat dateert van 1956. Het gebouw is gelegen op een stuk grond van 1,5 ha. Het ligt in de driehoek Soestdijksestraatweg, Gezichtslaan en de provinciale weg Soestdijk-Nieuwe Wetering, op de hoek van de Gerard Doulaan en de Hobbemalaan. De architect is de toentertijd bekende landschapsarchitect Ir. P.H.N. Briët uit Hilversum. Er zijn thans 76 appartementen, waar in 83 personen wonen.Midden jaren '50 kwam het idee van een 'verzorgingsflatgebouw' van de grond. Zo is bijvoorbeeld 'De Akker' in 1954 gebouwd. Hierbij was de gedachte, dat er voorzieningen zouden moeten komen 'voor de moeilijke omstandigheden waarin alleenwonende personen en echtparen, van middelbare leeftijd en ouder, kunnen verkeren met betrekking tot huishoudelijke bezigheden en verzorging' (citaat uit 50 jaar Hobbemaflat). Zo'n 60 jaar geleden bestond er een dringende behoefte voor bepaalde geprivilegieerde groepen ouderen serviceflats te gaan bouwen. Men schatte toen het aantal Nederlanders van middelbare leeftijd en ouder, dat over een stabiel inkomen van tenminste fl. 6.000,00 per jaar kon beschikken op meer dan 50.000. Eén van de argumenten voor de oprichting van serviceflats was dat het voor deze categorie ouderen dan mogelijk werd gemaakt, dat zij in hun eigen vertrouwde omgeving zouden kunnen blijven wonen. Men was toen de mening toegedaan dat dit alleen zou kunnen door op een andere manier te wonen en het huishouden op een andere manier te organiseren. Dit laatste door verlost te zijn van de zorg voor een tuin en het niet zelf hoeven te bereiden van een warme maaltijd.

Uitgangspunt
In de Hobbemaflat kon er worden gewoond volgens die nieuwe inzichten. De bewoners moesten zich conformeren aan een Huishoudelijk Regelement. Dit Huishoudelijk Reglement voorziet er in, dat er via een ballotagecommissie een recht van wonen van een woonfederatie kon worden gekocht. Men werd dus geen eigenaar, men kocht woonrecht. De warme maaltijd werd dagelijks thuisbezorgd. Men was daarbij verplicht deze maaltijden af te nemen, uiteraard niet in een vakantieperiode e.d. De tuinen rondom de flat werden verzorgd. Men dacht door dit zo te organiseren de kosten lager zouden uitvallen dan dat bij een individuele huishouding het geval zou zijn. In de loop van de laatste 60 jaar is met name de maaltijdvoorziening totaal anders gaan lopen. Vooral de veranderde woonwensen van bewoners en de opgelopen arbeidskosten hebben ertoe geleid, dat de gemeenschappelijke keuken werd gesloten. Mensen koken nu veelal zelf en voor degenen die dat niet willen of kunnen is er door de federatie een contract met een vaste cateraar afgesloten.

Wat ook veranderd is met vroeger is dat de instroomleeftijd is verlaagd tot 40 jaar (en maximaal 75 jaar). Veel van de huidige bewoners werken dan ook buitenshuis. Ook wordt het gebouw op dit moment grondig gerenoveerd om aan de eisen van de huidige tijd te kunnen voldoen. Wat onveranderd is gebleven is, dat de Hobbemaflat een hechte gemeenschap vormt, waarin veel inwoners participeren aan de diverse activiteiten die er plaatsvinden.