Matthias Nagel met zijn boek bij het herdenkingsmonument.
Matthias Nagel met zijn boek bij het herdenkingsmonument.

Het drama van Westbroek

Algemeen Historie

door Walter Eijndhoven

Hoewel maar een klein dorp, heeft ook Westbroek veel geleden onder het juk van de bezetter tijdens WOII. Matthias Nagel (11) uit Westbroek hoorde tijdens de Dodenherdenking vorig jaar de meest afschuwelijke verhalen over onder andere het drama dat zich tijdens Bevrijdingsdag heeft afgespeeld. Onder de indruk van al die verhalen, besloot hij alles op te tekenen, voor een werkstuk op school. Uiteindelijk werd het zelfs een boekje.

'Vorig jaar was ik op 4 mei aanwezig tijdens de Dodenherdenking in Westbroek. Na de twee minuten stilte en de kransleggingen, door onder andere de nazaten van Leendert van Dam uit Westbroek, liepen wij naar de oorlogsgraven', zo begint Matthias zijn verhaal. Hij vervolgt: 'Dat meneer Van Dam niet het enige oorlogsslachtoffer was op Bevrijdingsdag 1945, is te lezen op de oorlogsgraven. Tal van namen staan hier gegraveerd. Ik probeerde meer te weten te komen over wat in Westbroek is gebeurd op die bewuste dag. Ik ben toen gaan googelen, maar over het drama in ons dorp was bijna niets terug te vinden. Om toch meer te weten te komen, heb ik een aantal mensen geïnterviewd. Ik vond dat wel heel spannend, want ik had nog nooit een interview gedaan'. Uiteindelijk heeft Matthias drie getuigen kunnen interviewen, namelijk dhr. Van Winsen (dorpsarchivaris), dhr. Mobach (zat in het verzet) en mevrouw Lam-Jongeneel (had een onderduiker in huis). Het leverde veel informatie op die nog nauwelijks op papier is gezet.

Interviews
Matthias: 'Dankzij die drie interviews kwam ik veel te weten over hetgeen in Westbroek is gebeurd, op die bewuste dag, 5 mei 1945. Het Duitse leger in Noord-Duitsland gaf zich op de avond van 4 mei 1945 over. Generaal Blaskowitz besloot echter dat de overgave niet voor Nederland zou gelden. In de ochtend van 5 mei wachtten de verzetstrijders in Westbroek op het bericht om de Duitsers te ontwapenen. Helaas hadden de verzetsstrijders geen bericht ontvangen van één van de koeriers dat zij nog niets mochten ondernemen. De Duitsers werden opgepakt en de officieren werden opgesloten in het gemeentehuis'. Na gedane zaken barstte in Westbroek een groot feest los. De Duitse officieren hadden echter andere plannen. Via een niet afgesloten telefoonlijn namen zij contact op met het hoofdkwartier in Bilthoven. Al snel werd een legertje Duitsers naar Westbroek gestuurd. Matthias vertelt verder: 'Tijdens één van de interviews werd verteld dat Westbroek wachtposten had uitgezet en al snel zagen zij dat er Duitsers in aantocht waren. Een gevecht ontstond, waarbij Leendert van Dam en Willem de Kruijff omkwamen. De andere verzetsstrijders vluchtten en verscholen zich in het dorp. Helaas werden zij opgespoord door de Duitsers en in koelen bloede vermoord. Veel Westbroekse mannen werden gevangen genomen. Mobach zou worden gefusilleerd in Fort De Bilt. Maar in Utrecht werd het bevrijdingsfeest al gevierd, zodat  Mobach naar de gevangenis in Utrecht werd gestuurd. Op 7 mei werd hij door de Canadezen ontzet'.

Inktzwart
Deze dag heeft veel invloed gehad op de inwoners in Westbroek. Jarenlang kon Mobach niet met zijn vrouw praten over wat is gebeurd op die dag in mei. Ook voor veel andere Westbroekers was dit een inktzwarte dag. Nu, meer dan 70 jaar later, beginnen de overlevenden langzaam iets meer los te laten over die afschuwelijke dag in mei 1945. Matthias Nagel heeft hieraan kunnen bijdragen.

Het boekje over 'Het drama van Westbroek' is te bestellen bij Matthias Nagel, Prinses Christinastraat 1, Westbroek, e-mail: matthiasnagel05@gmail.com, tot uiterlijk 18 mei 2016.