Salomon Bouman auteur van de roman 'Ontmoeting en misverstand'.
Salomon Bouman auteur van de roman 'Ontmoeting en misverstand'.

Joodse identiteit rode draad in roman

Algemeen

door Guus Geebel

'Ontmoeting en misverstand' is de titel van de eerste roman van de in Bilthoven woonachtige journalist en publicist Salomon Bouman. De Joodse jongen Joni uit de Verenigde Staten is een van de twee  hoofdpersonen in het boek. Hij komt er door een gebeurtenis op school in New York pas achter dat hij Joods is. De andere hoofdpersoon is de Nederlandse journalist en zionist Max Dantzig.

De ouders van Joni zijn vanwege de pogroms in Oost-Europa gevlucht naar de Verenigde Staten. Daar wordt hun zoon geboren. Ze willen hem als vrij burger in de Amerikaanse samenleving laten opgroeien en vertellen hem daarom nooit iets over zijn Joodse achtergrond. Voordat Joni na zijn studie een baan zal gaan zoeken krijgt hij van zijn ouders een reis naar Europa aangeboden. Daar hebben ze jarenlang voor gespaard. In Parijs ontmoet hij Max. Op aanraden van hem gaat Joni naar Israel en belandt in een kibboets. Tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967 verblijft hij vier dagen in een schuilkelder. Als Israel de oorlog heeft gewonnen en Hannah, die hem Ivriet leert, Joni vraagt hoe hij Israëls zege ervaart zegt hij: 'Ik ben natuurlijk blij en trots dat wij hebben gewonnen…..' Hij had zich tot dan toe steeds Amerikaan gevoeld en Hannah merkt op dat er ruimte voor Israel in zijn Amerikaanse ziel is gekomen.

Radicalisering
Bij Joni groeit het Joodse bewustzijn, vooral als hij in handen valt van een rabbijn. Van een niet-gelovige Joodse jongen verandert hij in een religieuze Jood die op de westelijke Jordaanoever gaat wonen. Tijdens de intifada wordt zijn dochtertje Tamar door Palestijnen vermoord. Max komt hem kort daarna opzoeken. Joni zegt hem dat de dood van zijn dochter de prijs is die hij bereid is te betalen voor Judea en Samaria. 'Het boek heeft een waarschuwende betekenis, vandaar de ondertitel: Heilig is de drager van onheil.' vertelt Salomon Bouman. 'In de roman is een psychologische ontwikkeling van radicalisering in Israel te volgen.' Dat proces heeft Bouman in Israel zelf waargenomen. 'Radicalisering was in Israel een heel goed te meten fenomeen. De roman geeft verder een beeld van Israëls geschiedenis vanaf 1967 tot de Palestijnse opstanden. Het geeft ook een duidelijk idee van waaruit het zionisme is voortgekomen, namelijk uit de vervolging van de Joden in Oost-Europa.

Waarschuwing
Aan het eind van de roman biedt Max Dantzig zijn ontslag aan bij de  hoofdredacteur van de Amsterdamse krant waarvoor hij als correspondent in Israel werkt. Hij wil de politiek ingaan om Israel te redden. Max schrijft hem in de ontslagbrief blij te zijn dat hij hem in de gelegenheid heeft gesteld als Joodse journalist over Israel te berichten. Hij wil zich in de Israëlische politiek storten om zijn waarschuwende stem te laten horen om Israel als een democratische, humanistische staat te behouden. Hij ziet de gevaren in die de Israëlische politiek met zich meebrengt door het bezet houden van Palestijnse gebieden.

Opleiding
Salomon Bouman werd in 1937 geboren in Amersfoort. Het gezin dook in 1942 onder en Salomon kwam terecht bij een boerenfamilie in 't Zand in Noord-Holland, waar hij drie jaar verbleef.  Na de oorlog keerde het gezin Bouman terug naar Amersfoort waar Salomon zijn schoolopleiding aan het Amersfoorts Lyceum deed. In de middelbare schooltijd reisde hij door Europa en schreef daarvan verslagen voor het Amersfoorts Dagblad. Daarna was hij twee jaar dienstplichtig militair. Bouman studeerde vervolgens in Parijs internationale betrekkingen en zette zijn studie voort aan The Johns Hopkins University in Bologna, Italië. Terug in Nederland werkte hij als journalist. Een jaar bij Het Parool in Amsterdam en een jaar als parlementair verslaggever in De Haag. Van 1965 tot 2003 was Salomon Bouman correspondent van NRC-Handelsblad in Israël. Met een aantal andere journalisten schreef Bouman nog voor de eerste intifada in 1987 uitbrak, dat er iets broeide. 'Wij waren ter plaatse. De Israëlische inlichtingendienst heeft dat gemist. Ook Yassar Arafat wist daar niets van.'

Lezing
Op woensdag 30 maart houdt Salomon Bouman een lezing over zijn boek bij de Bilthovense Boekhandel. Hij zal daar uitleggen wat de betekenis van het boek is en wat het doel is. 'Het boek heeft een waarschuwende betekenis, vandaar de ondertitel: Heilig is de drager van onheil.' In de roman is een psychologische ontwikkeling van radicalisering in Israel te volgen. Dat proces heeft Salomon Bouman waargenomen. 'Radicalisering was in Israel een heel goed te meten fenomeen.'  Verder geeft de roman een beeld van Israëls geschiedenis vanaf 1967 tot de Palestijnse opstanden. Het geeft ook een duidelijk idee van waaruit het Zionisme is voortgekomen, namelijk uit de vervolging van de Joden in Oost-Europa.