Mantelzorgwoningen: wat mag en wat niet

door Henk van de Bunt

Sinds 1 november is het plaatsen van mantelzorgwoningen in de regel vergunning-vrij. Goed nieuws voor mantelzorgers, die daarvoor soms jarenlang bezig waren met het nemen van bureaucratische drempels. Tijd die er vaak juist niet was. De nieuwe regels passen ook beter bij de visie van het huidige kabinet, die ouderen zo lang mogelijk thuis wil laten wonen. Maar is alles nu zomaar toegestaan bij de plaatsing van een mantelzorgwoning?

Een mantelzorgwoning kan gerealiseerd worden door bijvoorbeeld een garage om te bouwen tot een zorgwoning. Ook het plaatsen van een kant-en-klare mantelzorgwoning kan een oplossing zijn. De aparte woning of het bijgebouw mag maximaal 10 jaar gebruikt worden als zorgwoning.

De huisvesting
Wethouder Anne Brommersma licht toe: 'Het is belangrijk dat alle inwoners naar vermogen meedoen in de samenleving. Wanneer dat (even) niet lukt, zoeken wij met elkaar naar een oplossing, die de juiste hulp en ondersteuning in de eigen leefomgeving mogelijk maken. Een voorbeeld daarvan zijn ouderen of mensen met een beperking die belemmeringen ondervinden om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Een passende oplossing kan zijn dat de mantelzorger dicht bij de mantelzorgontvanger woont, met behulp van een mantelzorgwoning. Voor de mantelzorgontvanger betekent dit dat zij langer zelfstandig thuis kunnen wonen, de regie houden en niet eenzaam zijn. Ook wordt de mantelzorger ontlast door hem of haar te huisvesten bij de persoon die zij verzorgen en ondersteunen. Zo ontstaat een prettige samenleving waarin we voor elkaar zorgen. In de gemeente De Bilt zijn al meerdere mantelzorgwoningen gerealiseerd'.

Voorbeeld
Harry en Frederike Boshuis vertellen: 'De woning van onze (schoon-)ouders werd hen te groot, zeker met de grond er omheen, moestuin en siertuin en het onderhoud hiervan. Gelijkertijd waren wij op zoek naar een grotere woning met de mogelijkheid van een inpandig kantoor. Onze (schoon-)ouders wonen al 59 jaar in de ouderlijke woning, gekocht 21 januari 1956. Ze hebben hier lief en leed gedeeld al deze jaren en zijn zeer gesteld op de plek, de grond en de omgeving waar ze wonen. Gezien de omstandigheden en een frisse blik op de toekomst moest er (toch) een plan gemaakt worden voor de langere termijn, waarbij het geluk en welzijn van een ieder voorop stond. Allerlei opties zijn de revue gepasseerd, waaronder een twee-onder-één-kap woning bouwen, woningruil, verkoop ouderlijke woning en een seniorenwoning huren in de kern Maartensdijk, maar geen van deze opties gaf bij iedereen het absolute 'dit is het idee' effect. Tot we toevallig een artikel tegenkwamen inzake versoepeling regelgeving mantelzorgwoningen, een artikel van eind 2014, bleek dit 'de oplossing' te zijn. De zorgwoning zou gebouwd worden op het achter-terrein van het perceel en wij konden plannen maken voor de vervanging voor de oude woning voor ons, en wanneer en waar nodig mantelzorg verlenen aan onze (schoon-)ouders.

Inmiddels staat de mantelzorgwoning op het perceel en zijn onze (schoon-)ouders er ingetrokken. Ze zijn er enorm blij mee, alles gelijkvloers en aangepast naar hun leeftijd, van alle gemakken voorzien; het is een heel gezellige woning geworden. Wij hopen eind 2016 de vernieuwde hoofdwoning te betrekken'.

Vergunning
Communicatieadviseur Phyllis Maarsman: 'Het is onder voorwaarden mogelijk om vergunningsvrij te bouwen. Een van de voorwaarden is dat het moet gaan om een bouwwerk dat functioneel verbonden is met het hoofdgebouw. Het mag aan de achterzijde van de bestaande woning vast worden gebouwd of als apart bouwwerk in de achtertuin. Het bijbehorend bouwwerk mag maximaal uit één bouwlaag bestaan. Ook worden er eisen gesteld aan de maximale hoogte en het dak. Als de mantelzorg wordt beëindigd mag het bijbehorende bouwwerk blijven staan, maar mag het niet als aparte woning gebruikt worden. Een eventuele keuken of badkamer moet dan worden verwijderd. Voor de realisatie van een grotere mantelzorgwoning of indien een mantelzorgvoorziening om andere redenen niet vergunningsvrij kan worden gebouwd, is een omgevingsvergunning nodig. Deze kan worden aangevraagd via de gemeente. Inwoners kunnen zelf checken of het (ver-)bouwen van een zorgwoning mag, op www.omgevingsloket.nl > particulier > vergunningcheck. Bij deze check gaat het wel om een algemene indicatie. Dus niet specifiek op De Bilt gericht. De kosten voor een mantelzorgwoning moeten zelf door de mantelzorger of mantelzorgontvanger betaald worden. De gemeente levert hier, vanuit de Wmo, in principe geen financiële bijdrage voor'.