De dassen komen dichterbij.
De dassen komen dichterbij.

Steeds meer dassen in De Bilt

Algemeen Natuur & Milieu

door Walter Eijndhoven

Dankzij strikte bescherming gaat het weer goed met de das in Nederland. Na een enorme dip, in de jaren '80 van de vorige eeuw, wist dit uiterst schuwe zoogdier uit het dal omhoog te klauteren en geleidelijk aan zijn leefgebied weer uit te breiden. In de bossen rond De Bilt leeft nu een flinke populatie van zo'n 150 dieren.

Margriet Hartman, lid van de Stichting Dassenwerkgroep Utrecht/ Het Gooi vertelt: 'Sinds 2006 ben ik helemaal in de ban van dit prachtige dier. De das, de grootste marterachtige van Nederland, is een sterk beest, gedrongen gebouwd met korte, krachtige poten. Hij wordt vooral gekenmerkt door de zwart-witte tekening op de kop. Van kop tot staart is hij ongeveer 75 centimeter lang. De das kan ongeveer 15 jaar oud worden. Helaas ligt de gemiddelde leeftijd van de das in Nederland rond vijf jaar. Veel dassen vinden hier namelijk een vroegtijdig einde in het verkeer'.

Beschermingsmaatregelen
Dassen geven de voorkeur aan hoog en droog gelegen woonplaatsen en de afstand naar de weilanden mag niet te groot zijn. Hartman: 'De Bilt ligt op de overgang van de hoge, droge stuwwallen in het oosten en de lage, vochtige graslanden in het westen. De dieren voelen zich hier goed thuis. Dat is weleens anders geweest. In 1980 ging het slecht met de das, door vervolging, jacht, versnippering van leefgebied en het oprukken van dorpen en steden. Uiteindelijk leefden er nog maar 1.200 dassen in Nederland, waarvan enkele op de Utrechtse heuvelrug. Honderd jaar geleden leefden nog meer dan 12.000 dieren in Nederland. Dankzij strenge beschermingsmaatregelen leven in ons land nu weer een paar duizend dassen, waarvan 300 op de Utrechtse Heuvelrug/ Het Gooi'.

Opgezet
Het dassenproject Utrechtse Heuvelrug/ Het Gooi is opgezet door Hans Vink. Al in 1985 was hij geïnteresseerd in dit zoogdier. Al die jaren heeft hij de soort gemonitord, dieren uitgezet en gezorgd dat overal wildtunnels werden aangelegd, zodat dassen veilig drukke wegen kunnen oversteken. Hartman: 'Hans Vink is de motor achter het project. Zelf ben ik negen jaar geleden ingestapt. Voor de werkgroep houd ik de burchten bij in Beerschoten'. Een burcht is een zelfgegraven holenstelsel met wel drie tot tien ingangen. Hier leeft de das in een familiegroep van gemiddeld drie tot zes dieren. De das is een echt nachtdier en pas in de schemer verlaat hij zijn burcht. Samen of apart gaan zij op zoek naar voedsel tot op een afstand van soms wel vier kilometer. Het territorium is 30 tot 50 hectare groot. Helaas kunnen de dieren tijdens hun omzwervingen, op zoek naar voedsel, ook binnen de bebouwde kom terechtkomen. Hartman vervolgt haar verhaal: 'Daar kwamen wij inderdaad al snel achter, toen wij een doodgereden das aantroffen op de Soestdijkseweg-Zuid, ter hoogte van het gemeentehuis. Maar nu komen ook meer meldingen binnen van dassen die het gazon omploegen, Dat kan door bewoners als een probleem worden ervaren'.

Flyers
Vanwege binnenkomende klachten over dassen is de werkgroep begonnen met het verspreiden van flyers en het verstrekken van informatie. Hartman: 'Met deze folder proberen wij wat angsten weg te nemen, want 'onbekend maakt onbemind'. De vraag is nu, hoe wij als bewoners zo goed mogelijk met deze situatie kunnen omgaan. Daarom willen wij graag uw mening weten. Vragen waarop wij een antwoord willen hebben, zijn onder andere: heeft u ervaring met de das binnen de bebouwde kom? Zo ja, waar? Wanneer? De tweede vraag is: heeft u sporen van de das gezien binnen de bebouwde kom? Zo ja, welke, waar en wanneer? En de laatste waar wij graag een antwoord op willen hebben is: Wat vindt u ervan als dassen rond uw huis lopen?

Reacties
Enige reacties van burgers zijn al binnen. Paul Takken uit De Bilt vertelt: 'Natuurlijk ben ik niet bang voor de das. Het is een prachtig dier, welke ook nog eens heel nuttig is. Zal een mens niks doen en is relatief schuw voor ons. Ik ben blij dat het goed gaat met de das. Het is een verrijking voor de natuur. Tevens is het een compliment voor ons dat de das zijn terrein vergroot. Wij doen het toch wel goed met het creëren van leefgebied. Wel acht ik de kans klein, dat dassen straks door onze tuinen lopen, dus wat mij betreft, laten wij met z'n allen genieten van de das in al zijn schoonheid'. Niet iedereen is zo positief over de komst van het dier. Maria Laffrée uit Bilthoven: 'Eigenlijk ben ik niet zozeer bang voor de das, maar ik ben niet bekend met dit dier. Ik heb twee honden, die vaak loslopen in de tuin en als ik hen dan tekeer hoor gaan, ergens achterin de tuin, in het donker, dan denk ik, het zal toch geen das zijn hè?

Kippenhok
Heleen André de la Porte uit Bilthoven heeft al kennisgemaakt met de das. Zij vertelt: 'Wij hadden vier kippen in het kippenhok. Ergens in de nacht hoorden wij opeens gekakel. Mijn man sprong uit bed en rende naar buiten. De das ging er vandoor, maar hij vond helaas wel drie dode kippen in de tuin. De vierde kip hebben wij de volgende dag gevonden, levend en wel, gewoon in het hok. Nadat wij een nieuwe constructie hadden gemaakt van het kippenhok, dachten wij dat onze kip veilig zat. Helaas, tegen de ochtend kwam de das nog een keer langs en vond de kip. De das schrok van mijn man en ging er weer vandoor, maar het leed was al geschied.

Informatieavond
Om burgers bekend te maken met de das, wordt woensdagavond 25 november van 19.30 tot 21.30 uur een informatieavond georganiseerd in de Recreatiezaal van Zorgcentrum De Bremhorst aan de Jan van Eijcklaan 31 in Bilthoven. Toegang is gratis. In het eerste deel van deze avond zal dassendeskundige Ton Meijer dieper ingaan op het leven van de das. Tijdens het tweede deel is er ruimte voor uitwisseling van ervaringen, stellen van vragen, kenbaar maken van zorgen en is er ruimte voor gedachtenwisseling.

Margriet Hartman op zoek naar een dassenburcht.