Historie Utrechtseweg bij WVT

Op 7 en 8 november was de tentoonstelling over de Utrechtseweg tussen Zeist en Utrecht te zien bij de Vereniging voor Samenlevingsopbouw WVT aan de Talinglaan 10, Bilthoven. De Utrechtseweg is waarschijnlijk de oudste nog in gebruik zijnde weg van Nederland. Foto's , prenten, documenten en kaarten gaven een beeld van de geschiedenis van het tracé van Zeist tot aan de Berekuil in Utrecht.

door Henk van de Bunt

Bezoekers namen ruim de tijd aan de hand van een beschikbaar overzichtsboekje en met hulp van aanwezige leden van de organisatie, kennis te nemen van de goed opgezette en gedocumenteerde tentoonstelling. Daarbij worden veel onderwerpen belicht, zoals de straat zelf en wegveranderingen, de omliggende dorpskernen, buitenplaatsen en andere gebouwen, bedrijven en instellingen, recreatie en horeca en het vervoer. Ook het fort De Bilt en de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog komen aan bod.

Eeuwen
De tentoonstelling werd geopend door Ellen Drees: 'Een aantal jaren terug hebben we 900 jaar De Bilt gehad. Ik realiseer mij dat we nu eigenlijk 725 jaar Utrechtseweg vieren. In 1290 werd een deel van de Utrechtseweg namelijk bestraat met keien. Zeker 7 eeuwen lang is deze Steenstraat voor De Bilt de belangrijkste verbinding met Utrecht gebleven. Maar niet alleen van het dorp De Bilt, maar ook zeker van Zeist en de dorpen ten oosten daar van. Maar ook de belangrijkste verbinding naar het noordoosten van het land kwam uit op de Utrechtseweg. Die functie als belangrijke verkeersader heeft natuurlijk zijn sporen achter gelaten. Op de oudste foto's lijken het Zeister en Maartensdijks c.q. Biltse deel nog veel op elkaar. Veel bomen, buitenplaatsen, de bebouwde kommen van de Dorpsstraten waar doorheen gereden moest worden, veel horeca, het Zeister trammetje dat-bijna de hele route aflegde. (na de eerst Dorpsstraat boog hij af naar de Slotlaan)'.

'Maar met het verstrijken van de tijd zien we het deel van de weg tot de afslag met de Amersfoortseweg veranderen van een rustige, wat idyllische weg in een kale verkeersweg ontdaan van alle bomen. We lezen dan over de Drukste weg van Nederland, zelfs van Dodenweg. Daar heeft de opkomst van de auto natuurlijk flink aan bijgedragen. De weg krijgt een beetje twee gezichten: de autoweg om het dorp van De Bilt waar knelpunt na knelpunt opgevangen moet worden en de, weliswaar drukke, maar toch nog 'dorpse' weg door Zeist.

De Utrechtseweg heeft heel veel verschillende gezichten. Die verschillen en de veranderingen hebben we op deze tentoonstelling in beeld gebracht. Vanaf de Berekuil tot en met de 2e Dorpsstraat in Zeist. We passeren daarbij verschillende gemeenten. Bij de Berekuil beginnen we met Maartensdijk, dat voorheen doorliep tot ongeveer de ongeveer de benzinepomp, voorbij Steinenburg. Dan De Bilt tot de Krooslaan en vervolgens Zeist. Na een grenswijziging in 1954 is het Maartensdijkse deel verdeeld tussen Utrecht en De Bilt. De grens ligt nu bij het viaduct van de A27. En voor de volledigheid moet ik nog wel zeggen dat dit deel van de weg niet de Utrechtseweg heet, maar nog steeds de naam draagt die het in de 19de eeuw kreeg, nl. Biltsestraatweg'.

Samenwerking
Het Utrechtsewegproject was een mooie gelegenheid voor een unieke samenwerking tussen de Historische Vereniging van Maartensdijk, Het Geheugen van Zeist, Het Regionaal Historisch Centrum en De Historische Kring d'Oude School. Zo kreeg men ook een interessant inkijkje buiten onze gemeentegrenzen. De tentoonstelling reist verder naar Maartensdijk en is daar in Dijckstate aan het Maertensplein van 23 november tot en met 4 december te zien.