Vogels kijken op Landgoed Sandwijck

door Walter Eijndhoven

In samenwerking met het IVN De Bilt organiseerde Vogelwacht Utrecht afdeling De Bilt/ Zeist zondagochtend 14 april een vroege ochtendexcursie op Landgoed Sandwijck in De Bilt. Helaas zagen de vogelaars veel minder vogelsoorten dan vorig jaar, maar fitis, groenling en graspieper gaven acte de présence.

Het was nog donker en erg fris, die zondagochtend. Toch verscheen een groep van dertig vogelaars ten tonele om 6.00 uur. Vanwege de grote belangstelling werd de groep in tweeën gedeeld en gingen zij, gewapend met kijker, het gebied in. Nog voordat beide groepen vertrokken, vloog een aantal kleine mantelmeeuwen over, op weg naar hun nest, iets verderop.

Rollertje
In het duister werden al snel de eerste merels en zanglijsters gehoord, afgewisseld met koolmees en pimpelmees. Regelmatig stond Wigle Braaksma, de excursieleider, stil en spitste hij de oren. 'Ook al zou het licht zijn, vogelen doe je vooral met je gehoor', legt hij uit. 'Hoor je dat? De eerste winterkoning vandaag. Vooral te herkennen aan de harde zang en een rollertje in het midden van zijn deuntje'. Veel vogelaars verbazen zich over zijn enorme kennis op het gebied van vogelgeluiden. 'Om vogels te kunnen herkennen aan hun zang, is veel oefening en ervaring nodig. Kom je er niet uit? Check het geluid op internet. Dan kom je er ook achter of je een contactroep hoort, of een alarmroep', legt Braaksma uit.

Alarmroep
Zoveel vogelsoorten, zoveel zang en contact- alarmroepen. Braaksma: 'Dat klopt, maar de alarmroep is universeel, ondanks dat iedere soort zijn eigen alarmroep heeft. Ik geef een voorbeeld. Alle vogels alarmeren elkaar. Als een boomvalk langsvliegt, duiken alle vogels direct weg, maar bij een overvliegende sperwer, doen zij het rustiger aan, lijkt het wel. Gewoon omdat een sperwer minder snel is dan een boomvalk. Voor vogelaars is het verschil tussen een alarmroep voor boomvalk of sperwer ook te leren. Vaak hoor ik aan een alarmroep of een boomvalk in aantocht is. In negen van de tien keer is dat dan ook zo'.

Mistflarden
Ondertussen maakt het duister plaats voor het ochtendschemer en komen bossen en weilanden steeds meer tot leven. De vorst heeft haar werk gedaan. Hardbevroren paden slingeren zich langs slootjes en akkers. Overal staan kievitsbloemen, hun knoppen met een laagje rijp. In de verte, tussen de mistflarden, wiekt traag een blauwe reiger langs, terwijl de eerste zwartkop van zich laat horen in het struweel. In het oosten komt de zon rood op en haar prille voorjaarswarmte laat vele vogels ontwaken uit hun diepe slaap, terwijl schemer- en nachtdieren als vos en das zich spoeden naar hun burcht. De hele groep geniet intens van deze mooie ochtendstemming. En dat vlak onder de Utrechtseweg op Landgoed Sandwijck.

Hessing
'Toch moeten wij wel op onze hoede zijn', vertelt Braaksma. 'Hierachter, op het voormalig terrein van Hessing, worden mogelijk woningen gebouwd'. Braaksma wijst het gebied aan waar men voornemens is huizen te bouwen. 'Vanaf de Utrechtseweg tot aan dat stuk daar, waar notabene een das zijn burcht heeft. Als het zover komt, stappen wij naar de rechter, desnoods tot aan de Raad van State', vervolgt hij zijn verhaal. Ondertussen loopt de groep weer verder, stuit nog op een reebok en wat nijlganzen en verdwijnt in het bos. Hier laten weer heel andere vogels van zich horen. Boomklever, boomkruiper en zwartkop. Als toetje nemen de vogelaars nog een aalscholver waar, zittend op een oude boomtak en is een mooie excursie ten einde.