Das, symbool voor succesvol natuurbeheer

door Walter Eijndhoven

In de natuurgebieden in en rond gemeente De Bilt barst het van het dierenleven: insecten, vogels, maar ook reeën, konijnen, wezels, vossen en boommarters. Dankzij gericht natuurbeheer heeft ook de das weer een woonplek gevonden in de bossen van het Utrechts Landschap, een waar icoon binnen haar natuurgebieden.

Halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw stond de das, de grootste marterachtige in Nederland, op de rand van uitsterven. Her en der verspreid leefden nog zo'n 400 dieren op de zandgronden in het midden, zuiden en oosten van ons land, waarvan drie dassen in natuurgebieden in de provincie Utrecht.

Maatregelen
'Dankzij soortgerichte maatregelen gaat het nu weer goed met de das in Nederland en ook in onze eigen bossen van het Utrechts Landschap', vertelt boswachter Hans Hoogerwerf. 'Maar dat is niet altijd zo geweest. In mijn begintijd als boswachter, nu alweer 42 jaar geleden, kwam de das helemaal niet meer voor rond De Bilt. In de hele provincie leefden toentertijd nog maar drie dassen. Bejaging en gebrek aan geschikte en veilige leefgebieden waren de oorzaak. Halverwege de jaren tachtig leefden drie dassen in Einde Gooi, bij Hollandsche Rading. Deze dieren vormden de zogenaamde bronpopulatie van de dieren die nu in onze bossen leven', legt Hoogerwerf uit. Vanuit Einde Gooi zwierven dassen uit naar andere gebieden in De Bilt. Hiervoor waren wel diverse maatregelen nodig, zoals het aanbrengen van houtwallen in het landschap (een mooi voorbeeld daarvan is te zien op de Prinsenlaan tussen de Nieuwe Wetering en Maartensdijk en tussen Maartensdijk en Hollandsche Rading) en werden faunapassages aangelegd, zodat de dassen veilig wegen kunnen oversteken. Ondanks de vele verkeersslachtoffers, de A27 doorsnijdt het gebied, vestigden zij zich uiteindelijk bij de Hoogekampse Plas tussen De Bilt en Groenekan en verder richting andere gebieden van het Utrechts Landschap, in en rond De Bilt.

Dassenburcht
Overal in de provincie zijn tegenwoordig weer dassenburchten te vinden. In gemeente De Bilt bevindt zich zelfs één heel grote burcht, met vele holen en gangen. Vaak leven in zo'n burcht meerdere dassen, tot wel tien exemplaren aan toe. De dieren houden van grote burchten en graven deze holen zelf. Jaar na jaar worden deze groter, sommige burchten zijn wel honderden jaren oud, compleet met kraamkamers, waar de jongen in het voorjaar worden geboren.

Vrijwilligers
Al 25 jaar lang, elk voorjaar, worden de dassen geteld tussen De Bilt en het Gooi. Hoogerwerf: 'Dat kan ik natuurlijk niet alleen. Een groep vrijwilligers observeert 's avonds de diverse burchten en verder maken wij ook veel gebruik van automatische camera's. Deze fotovallen maken foto's als zij bewegingen detecteren. Soms staan ook heel andere dieren op de foto, zoals bosmuizen, konijnen, een vos of een boommarter. Dankzij al deze tellingen weten wij nu dat langs de grenzen van De Bilt ongeveer 150 dassen leven. In het oorspronkelijke brongebied Einde Gooi daalt de stand van de das, evenals in het Noorderpark'. Vanwege het ontbreken van bosjes en houtwallen leven in dit laatste gebied van nature minder dassen.

Ondanks dat het goed gaat met de das, is niet iedereen het dier goed gezind. In Limburg gaan steeds meer stemmen op het dier uit te roeien. Dassenburchten, holen en kraamkamers worden uitgegraven of dichtgestopt en worden hoogzitten (torens van waaraf jagers wild schieten) geplaatst om dieren af te schieten.

Wie meer wil weten over het Utrechts Landschap kan informatie vinden op hun website: www.utrechtslandschap.nl