Goois Natuurreservaat beantwoordt reacties op haar eerdere plannen

5 augustus 2016, 12:00 Algemeen Natuur & Milieu

door Rob Klaassen

Het Goois Natuurreservaat (GNR) lanceerde dit voorjaar plannen om 85 ha bosgebied tussen het Wasmeer en de Hoorneboegse heide om te vormen naar heide. Deze plannen gaven aanleiding tot grootscheepse protesten van omwonenden en diverse betrokkenen. Iedereen werd toen door het GNR in de gelegenheid gesteld om zijn of haar visie op de plannen aan het bestuur van het GNR kenbaar te maken.

 Het GNR ontving 220, hoofdzakelijk negatieve, reacties op de plannen. Dit heeft het bestuur van het GNR aanleiding gegeven 'een pas op de plaats te maken om ruimte te bieden voor overleg en het bieden van de mogelijkheid voor inbreng van omwonenden en belanghebbenden'. Tijdens de informatieavonden werd door het GNR de toezegging gedaan, dat iedereen die een reactie zou geven ook een antwoord zou krijgen. Bijgaand een overzicht van de antwoorden van het GNR. Antwoorden die dus geen juridische status hebben, maar wel een inzicht geven waarom het GNR tot deze plannen is gekomen.

Communicatie en betrokkenheid
Erkend wordt door het GNR dat, ondanks de uitleg van de plannen, men zich onvoldoende heeft gerealiseerd dat kwesties als deze, met name in de directe omgeving, snel de vlam in de pan doen slaan. Omwonenden voelen zich direct bij hun natuurlijke omgeving betrokken. Het GNR zegt goed te hebben begrepen dat de omwonenden en gebruikers van het gebied directe invloed wensen te hebben op plannen die hun directe leefomgeving aangaan. Het GNR zegt het belangrijk te vinden dat er draagvlak en begrip is voor de plannen die zij uitvoert. Daarom is besloten een werkwijze te gaan ontwikkelen voor het betrekken van omwonenden bij grote projecten. De komende tijd zal er daarvoor een plan van aanpak worden gemaakt. Zodra dit plan gereed is, zullen omwonenden en andere betrokkenen hiervan op de hoogte worden gesteld.

Nut en noodzaak
De Natuurverbinding Hoorneboeg maakt onderdeel uit van een plan dat tot doel heeft om door middel van stapstenen en corridors tussen de Hoorneboegse heide, de beide natuurbruggen en het Hilversumse Wasmeer, een heide te ontwikkelen. Stapstenen zijn stukjes hei tussen de bossen. Corridors zijn stroken hei tussen de stapstenen. Het is daarbij belangrijk de stapstenen en corridors zo te plaatsen dat de verbindingszone effectief wordt. Dat betekent, dat in het ontstane heidegebied de daarbij behorende planten en dieren gaan voorkomen c.q. zich gaan ontwikkelen. Om deze doelen te bereiken dient het gebied een bepaalde afmeting te hebben. Deze afmetingen zijn gebaseerd op het Handboek Robuuste Verbindingen van Alterra/Wageningen. Hierop is de grootte van het plangebied, nl 85 ha, dan ook gebaseerd. De vraag of een natuurorganisatie als het GNR zich wel bezig zou moeten houden met het grootschalig kappen van bomen wordt bevestigend beantwoord. Het GNR zegt dat bij het beheer van bossen zij zich vooral bezig houdt met het natuurlijker maken van de bossen. Veel bossen zijn zo'n 65 jaar geleden aangeplant als productiebos, dus met veel Lariks, Douglas, Amerikaanse eik en vele dennensoorten. Het GNR wil die bomen vervangen door inheemse soorten, zoals beuk, zomereik, berk en lijsterbes.

Aanleg en beheer
Op de vraag waarom er zo nodig hei in plaats van bos zou moeten komen, antwoordt het GNR dat de afgelopen eeuw 90% van de heide in ons land is verdwenen. Heide is van belang voor flora en fauna die van dit type landschap afhankelijk zijn. Met het verdwijnen van de heide is ook deze flora en fauna voor een belangrijk deel verdwenen. Het creëren van heide draagt dan ook bij aan de instandhouding ervan. Nagenoeg alle gronden in het Gooi kennen een geschiedenis van honderden jaren heide. Doordat de heidevelden zijn veranderd in bossen zijn daardoor ook belangrijke historische lanen en oude bomen zodanig in de verdrukking gekomen dat deze niet meer vallen te herkennen. Ook wordt getracht die historie weer in het landschap terug te brengen. Op de vraag of, nadat de bomen zijn gekapt, er wel heide zal terugkomen stelt het GNR, dat wordt verwacht dat de bodem nog zodanig rijk aan zaden van heideplanten is, dat het heidelandschap vanzelf zal terugkeren op de ontstane open plekken. Indien nodig zal nog heidemaaisel worden uitgestrooid.

Het GNR wijst erop, dat met het omvormen van bos naar heide enig geduld moet worden betracht. 'Het duurt wel enkele jaren voordat de heidebegroeiing en het dierenleven zich ontwikkelen'.

Milieueffecten
Het GNR zegt geen ervaring te hebben met milieuhygiënische vraagstukken (water, bodem lucht, geluid en straling). Hetgeen het GNR hierover schrijft is dan ook gebaseerd op hetgeen deskundigen van verschillende externe organisaties hen hierover hebben meegedeeld. Doordat er grootschalig bos wordt gekapt en nergens weer wordt herplant, is door velen gesteld dat het nog steeds toenemende verkeer op de A27 ook voor een toename van CO₂ (koolstofdioxide) zal zorgen. Met als gevolg: opwarming en klimaatverandering. Het GNR stelt dat dit een landelijke taak van de overheid is en geen lokale taak. Bovendien stelt het GNR, dat de omvorming van bos naar heide zo kleinschalig is, dat dit geen merkbare effecten met zich zal brengen. Veel omwonenden maken zich grote zorgen over de uitstoot van fijnstof wanneer zoveel bomen gekapt gaan worden. De bomen vangen namelijk veel fijnstof af. Het GNR schrijft dat door Rijkswaterstaat wordt verzekerd dat de hoeveelheid fijnstof zowel thans, als ook in de toekomst, binnen de wettelijke grenzen zal blijven. Volgens het GNR zal dit niet veranderen door de kap van 85 ha bos.

Minder zuurstof
Bomen zetten CO₂ (koolstofdioxide) om in O₂ (zuurstof). Dit proces heet fotosynthese. Velen vrezen dat er minder zuurstof geproduceerd zal gaan worden door de kap van de bomen in de directe omgeving. Het GNR stelt dat er geen waarneembare verandering in de zuurstofconcentratie zal gaan optreden. 'het leefklimaat voor de aanwezige mensen, flora en fauna wordt dus niet aangetast'.

Velen hebben gesteld dat door de kap van de bomen de geluidhinder in Hollandsche Rading en ook Hilversum-Zuid zal gaan toenemen. Een bos absorbeert geluid, heide resoneert geluid. Het GNR stelt 'dat er geen relevant akoestisch verband is tussen het verkeer op de A27, de kaplocaties van het project Natuurverbinding Hoorneboeg en de geluidssituaties in Hollandsche Rading en Hilversum-Zuid. Dit zal niet anders zijn als de verbreding van de A27 is gerealiseerd. Het ontbreken van enig verband komt door de onderlinge positie van de gebieden ten opzichte van elkaar en de (grote) afstanden'.

Milieu Effect Rapportage (MER)
Velen hebben zich afgevraagd waarom er door het GNR geen MER is opgesteld. Allerlei negatieve milieueffecten hadden dan automatisch de revue moeten passeren.

Het GNR stelt dat zij geen milieuonderzoek heeft laten uitvoeren omdat zij "niet de veroorzaker is van bovengenoemde hinder en overlast en hiervoor ook geen verantwoordelijkheid draagt".

 Ook wettelijk is het GNR niet verplicht een MER op te stellen, omdat de Natuurverbinding Hoorneboeg niet binnen de criteria die de wet op de MER valt. 'Er is namelijk geen functieverandering (natuur blijft natuur), er is geen overheidsbesluit aan de orde die functieverandering in gang moet zetten en het project is te klein'.

Tot slot
Het voorgaande is dus een reactie van het GNR naar aanleiding van eerdere gemaakte opmerkingen van omwonenden en belanghebbenden. Dit najaar komt het GNR, zoals eerder vermeld, met een Plan Van Aanpak hoe het nu verder zal gaan met de communicatie met de omgeving. Dan gaat het echte werk beginnen. Veel van het hiervoor gaande zal dan ongetwijfeld weer aan de orde gaan komen.