Tibo van de Zand bij 'Olymiad dancers' in het Provinciaal JitsArt museum in De Bilt. [foto Reyn Schuurman]
Tibo van de Zand bij 'Olymiad dancers' in het Provinciaal JitsArt museum in De Bilt. [foto Reyn Schuurman] foto: Reyn Schuurman

Beelden Jits Bakker moeten weg van landgoed

Algemeen Kunst & Cultuur

door Henk van de Bunt

De beelden van de in 2014 overleden beeldend kunstenaar Jits Bakker in museumbeeldenpark Beerschoten in De Bilt, moeten weg. De familie is woest op grondeigenaar Utrechts Landschap. Die wil dat de 30 sculpturen en beelden van de wereldberoemde kunstenaar daar verdwijnen omdat er andere plannen zijn met het park.

Welke plannen dat precies zijn - anders dan een herinrichting van het gebied - wil de landschapsbeheerder volgens zoon Tibo niet zeggen. Tibo van de Zand, die tevens bestuurslid is van de beheersstichting Provinciaal Beeldenpark Jits Bakker, noemt de houding van het Utrechts Landschap 'respectloos'. 'Er wordt door hen een smerig spelletje gespeeld. De beelden zijn door mijn vader Jits als collectie aan de bevolking geschonken. Nu hij niet meer leeft moeten zijn beelden blijkbaar ook verdwijnen'. Inmiddels is de gemeente Renkum, de geboorteplaats van Jits Bakker, bereid gevonden om een plek te zoeken voor de collectie. Omdat de provincie Utrecht sinds 2009 economisch eigenaar is van de beelden, moet het provinciebestuur toestemming geven voor de verhuizing. De totale waarde van de beelden wordt geschat op enkele miljoenen euro's.

Museaal
Het beeldenpark op landgoed Beerschoten betreft een museale collectie van ruim 30 beelden van Jits, waar zijn levenswerk permanent te zien is. Officieel heet het museumbeeldenpark Jits Bakker. De provincie Utrecht is economisch eigenaar van de collectie. De Stichting Provinciaal Beeldenpark Jits Bakker - in het leven geroepen door de provincie Utrecht - is juridisch eigenaar. Het doel van deze stichting is beheer, exploitatie, onderhoud, e.d. Tibo zelf is ook bestuurslid van voornoemde stichting en is ook voorzitter van de Stichting Jits Bakker Collectie, die zijn gehele oeuvre beheert en beschermt. 

HUL
Het museumbeeldenpark ontstond door een gezamenlijk initiatief van Jits Bakker, Het Utrechts Landschap (HUL), De Grontmij, en de gemeente De Bilt omstreeks 1996. Het toenmalige bestuur van de toen opgerichte Stichting Beelden op Beerschoten bestond uit Jits Bakker als kunstenaar, jonkheer Lodewijk de Geer (destijds voorzitter HUL), Alexander Tchernoff (destijds burgemeester van De Bilt), Fokke Gietema (destijds directeur Grontmij N.V.) en Jaap Schuttevaer (destijds notaris te Utrecht). Met veel geld van fondsen en particulieren is het beeldenpark aangelegd, naar een ontwerp van de gerenommeerde landschapsarchitect, wijlen Pieter Blaauboer. Het beeldenpark werd vormgegeven vanuit de zocherpark traditie. Verharde paden zijn aangelegd voor rolstoelgebruikers en de beelden zijn voorzien van braille opschriften. 

Taken
De taken en verantwoordelijkheden van Stichting Beelden op Beerschoten zijn op 13 maart 2009 officieel overgedragen aan de Stichting Provinciaal Beeldenpark Jits Bakker en de provincie Utrecht. Het doel van de overdracht was permanente bescherming van dit erfgoed op het landgoed Beerschoten. De provincie Utrecht heeft deze schenking in grote dank aanvaard. In de beginperiode (ca. 20 jaar geleden) was de Grontmij nog eigenaar van de grond op het landgoed Beerschoten waar het Beeldenpark zich nu bevindt. De Grontmij heeft na vestiging van het Beeldenpark het eigendom overgedragen aan HUL, waarin werd vastgesteld dat de beeldencollectie een recht van opstal kreeg zodat de collectie daar beschermd zou blijven. 

Bezoek
Het museumbeeldenpark Jits Bakker wordt jaarlijks door vele tienduizenden bezocht en is een belangrijke culturele en recreatieve trekpleister, die ook van economisch belang is. Sociaal maatschappelijk heeft het beeldenpark ook een uitzonderlijke functie. Er worden concerten gegeven, scholieren doen er educatieprojecten. Ook visueel gehandicapten en ouderen bezoeken het beeldenpark. Het Utrechts Landschap blijft vaag over de concrete reden waarom het beeldenpark weg moet. Volgens het Utrechts Landschap en de provincie Utrecht passen de beelden niet meer. 'M'n vader zou zich omdraaien in zijn graf', zegt Tibo van de Zand. Hij vindt het respectloos richting het erfgoed van Jits Bakker. 'Zijn nalatenschap was voor de gemeenschap, zodat mensen er iedere dag gratis van kunnen genieten. Op een toplocatie'. Hij is nu in gesprek met de provincie, eigenaar van de beelden, over een alternatieve plek. 'Als ze dan weg moeten, moet er een alternatief komen, dat gelijkwaardig is aan Beerschoten. En de collectie moet bij elkaar blijven'.